Η ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

FRANCESCA GIANNONE
Μετάφραση ΔΗΜΗΤΡΑ ΔΟΤΣΗ
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Σελ. 523, Νοέμβριος 2024

      Με ένα μυθιστόρημα που κέρδισε επάξια κι αμέσως μόλις κυκλοφόρησε την προσοχή και την αποδοχή του αναγνωστικού κοινού, έκανε το συγγραφικό της ντεμπούτο η ιταλίδα F. Giannone. Το βιβλίο της «Η Ταχυδρομος», μεταφράζεται σε 35 χώρες και ήταν το πιο επιτυχημένο μυθιστόρημα στη χώρα της για το 2023. Τιμήθηκε με τα βραβεία Bancarella και Amo Questo Libro.

     Τον Ιούνιο του 1934, το λεωφορείο της γραμμής, φτάνει ασθμαίνοντας στο Λιτσανέλο, ένα μικρό χωριό της Νότιας Ιταλίας, στη χερσόνησο του Σαλέντο (το «τακούνι» της ιταλικής «μπότας»). Αποβιβάζονται τρεις επιβάτες. Ο Κάρλο Γκρέκο (το Σαλέντο, είναι μια από τις περιοχές που βρίσκονται τα ελληνόφωνα χωριά, και ίσως εξ’ ου και το όνομα), η σύζυγός του Άννα και ο ενός έτους γιός τους, Ρομπέρτο.

     Ο Κάρλο γεννήθηκε και μεγάλωσε στην περιοχή. Όμως μετά την αποφοίτηση από το Λύκειο, πήγε στον Βορρά (Πιεμόντε και Λιγουρία), για να συνεχίσει τις σπουδές του και να εργαστεί. Εκεί γνώρισε, διεκδίκησε και παντρεύτηκε την Άννα. Η επιστροφή στην πατρώα γη, είναι κάτι που περίμενε κι ευχόταν ολόψυχα. «Τον τελευταίο καιρό, η νοσταλγία που πάντα ένιωθε, είχε γίνει συνεχής, επώδυνη, σαν ένα βαρίδι στο στέρνο του». Την αφορμή για την επιστροφή, την έδωσε η κληρονομιά μιας διόλου ευκαταφρόνητης περιουσίας, που άφησε στο Κάρλο και τον μεγάλο του αδερφό Αντόνιο «…ο Λουίτζι, ο θείος τους, από το σόι της μητέρας τους, γνωστός ως ο αφέντης, επειδή είχε πολλά στρέμματα γης. Είχε κάνει περιουσία, αλλά δεν είχε παιδιά, κι έτσι είχε αφήσει τα πάντα στον Αντόνιο και τον Κάρλο: κτήματα, σπίτια, κι ένα γερό κομπόδεμα…».

     Αντίθετα, η όμορφη σαν αρχαιοελληνικό άγαλμα Άννα, ήταν ανήσυχη από αυτή την τρομακτική αλλαγή στη ζωή της. Για να ακολουθήσει την οικογένειά της, αναγκάστηκε να αφήσει τον τόπο της και τη δουλειά της στο σχολείο. Βρέθηκε ξαφνικά σε μια terra incognita. Σε μια συντηρητική κοινωνία, με άλλα ήθη, άλλες συνήθειες, ακόμη και διαφορετική κουζίνα, η οποία ποτέ δεν αποδέχτηκε πραγματικά. Ήταν πάντα «η ξένη». «Σαν ψάρι έξω από το νερό. Έτσι νιώθω. Παλιά ήξερα ακριβώς ποια είμαι. Είχα τη δουλειά μου, τους μαθητές μου, τα μέρη μου. Τη ζωή μου, τέλος πάντων… τώρα πια… Δεν καταλαβαίνω ούτε καν τι λέει ο κόσμος».

     Παρά τις δυσκολίες, η Άννα δεν πτοείται. Ο ανεξάρτητος χαρακτήρας της, δεν το επιτρέπει. Δεν υιοθετεί τον τρόπο ζωής των γυναικών του χωριού. Αντίθετα, διεκδικεί και παίρνει μια θέση στο ταχυδρομείο (γίνεται προς κατάπληξη όλων η πρώτη γυναίκα ταχυδρομική διανομέας), δεν πηγαίνει στην εκκλησία, φορά παντελόνια, διαβάζει βιβλία και δεν έχει σαν μοναδική απασχόληση το κουτσομπολιό. Η δουλειά της, λόγω του υψηλού αναλφαβητισμού των γυναικών της περιοχής, της επιτρέπει να μπει σε πολλά σπίτια και να εντοπίσει τα προβλήματα που υπάρχουν: καταπίεση, ενδοοικογενειακή βία, bullying κλπ. Κάνει ότι μπορεί για να βοηθήσει τις γυναίκες να διεκδικήσουν μια καλύτερη ζωή. Καλύτερες συνθήκες. Να απεμπλακούν από τα «πρέπει» μιας κοινωνίας που τις κρατά δέσμιες και δεν τις επιτρέπει να ακολουθήσουν τα όνειρά τους. Πράγμα που δεν είναι πάντα εύκολο και αποδεκτό…

     Κλείνοντας, δεν θέλω να πω πολλά. Μόνο ότι το «Η Ταχυδρόμος» είναι ένα εξαιρετικό, απολαυστικό μυθιστόρημα και σας συνιστώ να το διαβάσετε οπωσδήποτε!!      

ΜΕΘΥΣΤΗΣ

ΣΤΑ ΧΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ
Εκδόσεις ΧΑΡΤΙΝΗ ΠΟΛΗ
Σελ. 605, Μάρτιος 2025

      Στην Κρήτη, τα χρόνια μεταξύ 1937-1944, εκτυλίσσεται το νέο μυθιστόρημα του Γ. Καλπούζου, το οποίο πρόκειται να κυκλοφορήσει μεθαύριο Παρασκευή 7 Μαρτίου.

     Στις 3 Νοεμβρίου, στην Κρήτη εορτάζεται η ανακομιδή των λειψάνων του αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Επειδή η γιορτή συμπίπτει με το άνοιγμα των βαρελιών που περιέχουν το καινούριο κρασί της χρονιάς, η λαϊκή παράδοση, έδωσε στον Άγιο το προσωνύμιο «Μεθυστής».     Ο «Μεθυστής» του τίτλου, είναι ένας νέος άντρας, ο Νέστορας, που είναι και ο κεντρικός χαρακτήρας. «Το παρατσούκλι «Μεθυστής» το ‘χε βγάλει ο πάππος του, ο Μιχαλαριάς, που ζούσε στον Κρουσώνα. Άνοιγαν στη γειτονιά τα βαρέλια του κρασιού τον Νοέμβριο του 1918,όταν είδαν τον Νέστορα να σκοτώνει ένα φίδι. Επτά χρονών τότε, το κάρφωνε στο κεφάλι με σουβλερό και μακρύ ξύλο. «Ίδιος ο Αϊ-Γιώργης ο Μεθυστής! Μόνο τ’ άλογο σου λείπει» έκραξε ο πάππος του κι έκτοτε τον αποκαλούσαν «Μεθυστή». Του ταίριαζε κι ως χαρακτήρας, αφού ρούφαγε δίχως βαρυγκώμιες κάθε σταλαματιά της ζήσης».

     Μέσα από την αφήγηση της ζωής αυτού του νέου άντρα, αλλά και όσων κινούνται στο περίγυρο, περνά λογοτεχνικά μεταπλασμένη όλη η Ιστορία της Κρήτης, το κρίσιμο αυτό διάστημα: η δικτατορία του Μεταξά. Το έπος του πολέμου 1940-41, στη διάρκεια του οποίου ο Νέστορας τραυματίστηκε. Η προσπάθεια επιστροφής στην Κρήτη μετά τη συνθηκολόγηση, όταν χιλιάδες στρατιώτες που κατάγονταν από νησιά κυριολεκτικά «εγκαταλείφθηκαν» χωρίς να ληφθεί καμία πρόνοια για την ασφαλή επιστροφή στις πατρίδες τους. Η μεγαλειώδης μάχη της Κρήτης. Η κατοχή του νησιού στη διάρκεια της οποίας οι κατακτητές φέρθηκαν με ξεχωριστή αγριότητα κατά του άμαχου πληθυσμού, άφησαν να δράσουν και να πλουτίσουν οι μαυραγορίτες («Το φαινόμενο να εξελίσσονται αρκετοί αιφνιδίως σε νεόπλουτους, ενώ πολύ περισσότεροι να καταντούν νεόπτωχοι ήταν η πικρή αλήθεια των καιρών»), όπως επίσης έδρασαν οι κάθε λογής σπιούνοι και δοσίλογοι («Γιατί ο ένας τραβούσε κατά την αντίσταση κι ο άλλος συνταυτιζόταν με τους Γερμανούς; Τι έσπρωχνε στις ελεεινές πράξεις τους μαυραγορίτες και τους δοσίλογους; Ποιός σκώληκας λογισμός καθοδηγούσε τις αποφάσεις του και με τι κριτήρια;»). Παράλληλα οι κατακτητές επέτρεψαν τη δημιουργία του εγκληματικού Σώματος των Κυνηγών του Φρίτς Σούμπερτ το οποίο αποτελούνταν από ντόπιους και «Στελεχώθηκε κυρίως από εγκληματίες, δοσίλογους και άτομα προερχόμενα από την κατώτερη κοινωνική και οικονομική βαθμίδα, αλλά και άτομα χαμηλού νοητικού επιπέδου». Οι διαβόητοι «σουμπερίτες» μετά τη δράση τους στην Κρήτη που περιελάμβανε δολοφονίες, ανελέητους βασανισμούς, πυρπολήσεις ολόκληρων χωριών, λεηλασίες κλπ, επέκτειναν τη δράση τους και στη Μακεδονία. Για να ακολουθήσει η σύσταση των πρώτων αντιστασιακών ομάδων και λίγο καιρό αργότερα η απελευθέρωση.

     Ο «Μεθυστής» είναι ένα ακόμη σπουδαίο μυθιστόρημα του Γ. Καλπούζου. Εκτός από την συναρπαστική αλλά και γοητευτική αφήγηση της ζωής των χαρακτήρων του, εντυπωσιακή είναι η χρήση της γλώσσας και απολαυστικός ο τρόπος γραφής. Όπως και στα προηγούμενα έργα του, υπάρχει άψογα ενταγμένο μέσα στην αφήγηση πλήθος πληροφοριών που αφορούν τις συνήθειες και τις συνθήκες της εποχής και του τόπου: δρόμοι, καταστήματα, επαγγέλματα κλπ., ενώ αξιοπρόσεκτη είναι η ακρίβεια στα ιστορικά δεδομένα. Τέλος χρησιμοποιούνται λέξεις και φράσεις της κρητικής ντοπιολαλιάς. Αρκετές ώστε να δίνουν την αίσθηση του τρόπου που μιλούν στην περιοχή, αλλά όχι τόσο πολλές ώστε να κουράζουν και να διακόπτεται η ροή της ανάγνωσης. Οι περισσότερες είναι κατανοητές ή η ερμηνεία τους προκύπτει από τα συμφραζόμενα, ώστε να μην είναι απαραίτητο να ανατρέχει ο αναγνώστης στο γλωσσάρι. Το εξαιρετικό αυτό λογοτέχνημα είναι τόσο καλογραμμένο, που δύσκολα το αφήνει ο αναγνώστης από τα χέρια του πριν φτάσει στην τελευταία σελίδα. Το βιβλίο συμπληρώνεται με χάρτες της εποχής, γλωσσάρι, εκτενή βιβλιογραφία και παραπομπή σε πηγές του διαδικτύου.