ΟΣΑ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΡΥΝΤΑΚΗΣ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΛΚΟΣ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΧΟΡΤΗΣ-ΕΚΤΟΡΑΣ ΧΟΡΤΗΣ

Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Σελ. 280, Σεπτέμβριος 2016

     Στην «επίσημη» ιστοριογραφία, περιγράφονται συνήθως οι συνθήκες, τα πρόσωπα και οι καταστάσεις που οδήγησαν στο ένα ή στο άλλο κοσμοϊστορικό γεγονός και τον αντίκτυπο που αυτό είχε. Όμως «Φαίνεται ότι δεν υπάρχει χώρος για τα μικρά και τα ασήμαντα, τα καθημερινά προβλήματα των απλών ανθρώπων, τον τρόπο που ζούσαν, που σκέφτονταν, τον αγώνα τους για επιβίωση. Αλλά και πολλές «ασήμαντες» πράξεις των μεγάλων ανδρών παραλείπονται δημιουργώντας έτσι μονοδιάστατη εικόνα για το χαρακτήρα, τη δράση και το ήθος τους». Αν και στα απομνημονεύματα που -συνήθως παλιότερα- έγραφαν οι πρωταγωνιστές των γεγονότων, υπάρχουν καταχωρημένα, άγνωστα «μικρά» περιστατικά, τα οποία μπορεί να μην έπαιξαν κάποιο σημαντικό ρόλο στη ροή των γεγονότων, παρ’ όλα αυτά, φανερώνουν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

     Τέτοια περιστατικά έψαξαν και βρήκαν οι συγγραφείς αυτού του βιβλίου και μας τα παρουσιάζουν, χωρισμένα σε δύο ενότητες. Η μία ενότητα αφορά την περίοδο της τουρκοκρατίας και η άλλη την περίοδο της Ελληνικής επανάστασης. «Στις επιμέρους ενότητες περιλαμβάνονται ανέκδοτα (σημ. έτσι είθισται να ονομάζονται αυτά τα περιστατικά), για ιστορικά πρόσωπα, για σημαντικά και ασήμαντα γεγονότα, για στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής, για τις συνήθειες των ανθρώπων, την παιδεία, τον πολιτισμό, κλπ».

     Για όσους οι γνώσεις τους για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο περιορίζονται στα όσα μας δίδαξαν στο σχολείο, το βιβλίο περιλαμβάνει εκπλήξεις που μάλλον είναι δυσάρεστες. Γιατί θα ανακαλύψουν π.χ. πως γινόταν κάποιες φορές η ανάρρηση στον πατριαρχικό θρόνο, πως «υποδέχθηκαν» σε κάποια ελληνικά στρατόπεδα τους επιζήσαντες της εξόδου του Μεσολογγίου, την εχθρότητα ανάμεσα στους «πολιτικούς» και «στρατιωτικούς» που οδήγησε σε φονικότατους εμφύλιους πολέμους, ακόμα και την ώρα που ο Ιμπραήμ κατέκαιγε την Πελοπόννησο και η επιτυχία της επανάστασης κρεμόταν κυριολεκτικά από μια λεπτή κλωστή, τις λυσσαλέες προσπάθειες που έκαναν πολλοί κοτζαμπάσηδες να αποτύχει η επανάσταση για να μη χάσουν τα προνόμιά τους και άλλα πολλά. Βέβαια υπάρχουν και τα ευτράπελα, όπως ο «αργομουνιάτικος» φόρος που πλήρωναν οι… χήρες στη Χίο, το πώς βγήκε η έκφραση «τραβάτε με κι ας κλαίω» κλπ. Για κάθε περιστατικό, υπάρχει παραπομπή στην πηγή, ώστε να είναι τεκμηριωμένο.  

     Το εξαιρετικά διασκεδαστικό αυτό βιβλίο, που χωρίς να «διδάσκει» μας μαθαίνει Ιστορία, συμπληρώνεται από μια αρκετά ενδιαφέρουσα βιβλιογραφία με βιβλία που είναι γραμμένα (ή μεταφρασμένα) στα ελληνικά και κυκλοφορούν στην Ελλάδα και από ευρετήριο ονομάτων.

ΧΡΥΣΗ ΕΚΔΙΚΗΣΗ

Η ΠΤΩΣΗ ΜΙΑΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ

ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΣΝΗ

Εκδόσεις ΚΥΦΑΝΤΑ

Σελ. 377, Οκτώβριος 2016

     Ένα πολυεπίπεδο αστυνομικό μυθιστόρημα είναι το βιβλίο της Ε. Χουσνή, με τίτλο «Χρυσή Εκδίκηση».

     Η Νάνσυ Καρβούνη, είναι μια νεαρή δημοσιογράφος του πολιτικού ρεπορτάζ σε μεγάλη αθηναϊκή εφημερίδα. Τις ελεύθερες ώρες της, της αρέσει να τις περνάει με τον πρώην και νυν αρχισυντάκτη της, καθώς κι έναν φίλο τους ψυχίατρο, για να χαλαρώνουν και να τα λένε.

     Το Νοέμβριο του 2012, λαμβάνει σε διάστημα ενός μήνα, τρία ανώνυμα σημειώματα. Στην αρχή δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία, καθώς τα κείμενα των σημειωμάτων της φάνηκαν δυσνόητα. Όταν λίγες μέρες μετά αποφάσισε να ασχοληθεί πιο σοβαρά, ανακάλυψε ότι οι φάκελοι με τους οποίους εστάλησαν τα σημειώματα ήταν συλλεκτικοί και ιδιαίτερης αξίας, ότι το χαρτί ήταν κάπως… πολυκαιρισμένο και τα κείμενα ήταν αποσπάσματα ποιημάτων του Γ. Σεφέρη.

     Την ίδια εποχή, μια δολοφονία συγκλονίζει την κοινή γνώμη. Η 32χρονη Ισαβέλλα Κοπερνάρου, κόρη γνωστού και πολύ επιτυχημένου επιχειρηματία, η οποία προαλείφεται για διάδοχός του στα ηνία των επιχειρήσεων, βρίσκεται δολοφονημένη στο σπίτι στο οποίο διέμενε μόνη της. Τη βρήκε ο ίδιος της ο πατέρας που την αναζήτησε, όταν δεν εμφανίστηκε σε σημαντική προγραμματισμένη επιχειρηματική συνάντηση. Μόνο που η «κοινή γνώμη», γνωρίζει μέρος της αλήθειας. Διότι οι διωκτικές αρχές, απέδωσαν τη δολοφονία σε διαρρήκτες που αιφνιδιάστηκαν και δεν αποκάλυψαν την κατάσταση στην οποία βρέθηκε η σορός. «Η Ισαβέλλα ήταν τοποθετημένη επάνω στο κρεβάτι της με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος, όπως οι νεκροί. Και από δω και πέρα αρχίζει ο παραλογισμός. Τη βρήκανε ολόγυμνη. Δεν ξέρουν ποια είναι η αιτία του θανάτου της γιατί δεν υπήρχε κανένα ίχνος αίματος ή πάλης. Αυτό όμως που προκάλεσε σοκ στον πατέρα της είναι πως το στήθος της ήταν καλυμμένο με λιωμένο χρυσό… Ο ψυχάκιας που τη σκότωσε είχε λιώσει χρυσό επάνω στο στήθος της Και στο πρόσωπό της. Δεν φαινόταν κανένα από τα χαρακτηριστικά της. Το πρόσωπό της είχε μετατραπεί σε μια μάσκα, σε ένα φρικιαστικό εκμαγείο». Δίπλα στη σορό βρέθηκε ένα σημείωμα που έγραφε « “Ελλάς πυρ! Ελλήνων πυρ! Χριστιανών πυρ! Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;” Και η παράνοια συνεχίζεται. Ο δολοφόνος υπογράφει ως εξής: Εσείς Λαίλαπα Λαού Αναξιοπαθούντα! Σταύρωσον!».

     Η Νάνσυ και οι φίλοι της, καταλαβαίνουν ότι αυτά τα δύο περιστατικά (σημειώματα και δολοφονία) συνδέονται και ξεκινούν προσπάθειες να βρουν ποιος είναι ο δολοφόνος, αλλά και αν υπάρχει επόμενος «στόχος» και ποίος είναι αυτός!

     Όπως γράφω και στην αρχή το μυθιστόρημα είναι πολυεπίπεδο. Σε πρώτο επίπεδο, έχουμε μια καλογραμμένη αστυνομική ιστορία με ανατροπές, στην οποία το σασπένς κλιμακώνεται, μέχρι να έρθει η οριστική λύση.

     Από κει και πέρα, έχουμε την ψυχογράφηση των χαρακτήρων. Η συγγραφέας αποδίδει με μαεστρία τόσο τις λεπτές αποχρώσεις της ελαφρώς αποκλίνουσας συμπεριφοράς, όσο και της χαώδεις διαδρομές των σκέψεων των πιο διαταραγμένων χαρακτήρων.

     Αυτό όμως που είναι πραγματικά εντυπωσιακό, είναι ο τρόπος με τον οποίο σκιαγραφείται το τι επέφερε η οικονομική κρίση στις ζωές και τις συμπεριφορές των ανθρώπων, αλλά και το πώς αυτές οι κοινωνιολογικές αναλύσεις εντάσσονται μέσα στον μύθο με τρόπο που να μην κουράζουν ούτε να διακόπτουν τη ροή. Μικρό απόσπασμα: «Δεν είναι μόνο τα υλικά αγαθά, οι υλικές ανάγκες εκείνες που σε απειλούν. Είναι κυρίως ότι είσαι αναγκασμένος ν’ αναθεωρήσεις, εκτός από τον τρόπο ζωής και τον τρόπο σκέψης σου. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα δεν είχαν απλώς καταρρεύσει οικονομικοί προϋπολογισμοί. Είχαν κυρίως κατατροπωθεί, και μάλιστα χωρίς μάχη, ολόκληρες κοσμοθεωρίες και στάσεις ζωής. Η κατάρρευση αυτή όμως, συμπαρέσυρε στον γκρεμό σταθερές και ζωές, αφού αυτά είναι που τελικά φτιάχνουν τις κοσμοθεωρίες. Αυτά και οι αντιλήψεις του καθενός για το τι είναι πραγματικά σπουδαίο. Τι αξίζει τον κόπο και τι όχι. Τι αποτελεί προτεραιότητα, ουσιαστική και όχι υπαγορευμένη από γενικευμένες συνταγές επιτυχίας. Τώρα όλα είχαν μπει στον μύλο της κρίσης και αλέθονταν, χωρίς διάκριση, παράγοντας έναν πικρό ζωμό απογοήτευσης, αγωνίας, παραίτησης και τελικά... τρέλας».

     Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τον εξαιρετικό τρόπο γραφής της συγγραφέως, κάνουν το μυθιστόρημα «Χρυσή Εκδίκηση», μια πολύ καλή αναγνωστική επιλογή.    

ΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΟΥ ΑΔΑΜ

ANTONIO MANZINI

Μετάφραση ΦΩΤΕΙΝΗ ΖΕΡΒΟΥ

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ

Σελ. 330, Απρίλιος 2016

     Το δεύτερο βιβλίο του που κυκλοφορεί στα ελληνικά με πρωταγωνιστή τον Ρόκκο Σκιαβόνε, είναι το αστυνομικό μυθιστόρημα του Α. Μαντσίνι «Το Πλευρό Του Αδάμ».

     Ο Ρόκκο Σκιαβόνε, είναι υποδιοικητής του τμήματος της Αόστα, μιας πόλης 35 χιλ. κατοίκων, πρωτεύουσας μιας ορεινής περιοχής που βρίσκεται στη ΒΔ Ιταλία, στα σύνορα με τη Γαλλία και την Ελβετία, ιδιαίτερα γνωστή στους έλληνες οδηγούς διεθνών μεταφορών, αφού εκεί βρίσκεται η είσοδος του μεγάλου τούνελ του Λευκού Όρους (Mont Blanc). Γέννημα- θρέμμα ρωμαίος, (γεννήθηκε στο Τραστέβερε, μια λαϊκή συνοικία της Ρώμης), ο Σκιαβόνε δεν είναι ευχαριστημένος από την περιοχή, ειδικά λόγω των καιρικών συνθηκών. Δυστυχώς γι’ αυτόν, δεν μπορεί να κάνει το παραμικρό για να διεκδικήσει και να πετύχει ευνοϊκή μετάθεση. Στην Αόστα βρέθηκε με δυσμενή μετάθεση, αφού έδειρε ανηλεώς τον γιο ενός υφυπουργού, ο οποίος αν και βρέθηκε αποδεδειγμένα ένοχος για βιασμούς ανήλικων κοριτσιών, αθωώθηκε μετά τις παρασκηνιακές ενέργειες του πανίσχυρου πολιτικά πατέρα του.

     Στην σχετικά μικρή αυτή ιταλική πόλη, η εγκληματικότητα δεν είναι υψηλή. Περιορίζεται σε κάποιες διαρρήξεις και σε διακίνηση μικροποσοτήτων ναρκωτικών. Έτσι όταν μια γυναίκα βρίσκεται κρεμασμένη από το πολύφωτο ενός δωματίου του σπιτιού της, όλοι υποθέτουν πως πρόκειται για αυτοκτονία. «Η γυναίκα είχε κρεμαστεί από τον γάντζο του φωτιστικού μ’ ένα λεπτό σκοινί. Το κεφάλι έγερνε μπροστά, το πηγούνι ακουμπούσε στο στήθος και τα σγουρά καστανά μαλλιά μπροστά στο πρόσωπο».

     Όμως ο Ρόκκο, δεν πείθεται. Από κάποιες λεπτομέρειες που εντοπίζει, αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για φόνο. Με την ομάδα του ξεκινούν τις έρευνες για τον εντοπισμό του δολοφόνου και ανακαλύπτει ότι κάτω από την φαινομενικά γαλήνια επιφάνεια της κοινωνίας της Αόστα, κρύβονται αρκετά μυστικά που όταν έρθουν στο φως, θα δώσουν αναπάντεχη τροπή στην εξέλιξη της υπόθεσης.

     Το μυθιστόρημα του Α. Μαντσίνι, με τον τρόπο που είναι δομημένο, κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αν και οι μεγάλες και αναπάντεχες ανατροπές συμβαίνουν στις τελευταίες σελίδες. Η υπόθεση και όλοι οι χαρακτήρες είναι καλοδουλεμένοι. Ιδιαιτέρως ο Ρόκκο Σκιαβόνε, ένας εριστικός αστυνομικός, ικανότατος στη δουλειά του, που κουβαλά τις αβάσταχτες ενοχές του για το θάνατο της γυναίκας του με την οποία «συνομιλεί» τακτικά και γεμίζει έτσι τις ώρες της μοναξιάς του. Ακόμη η ιδιόρρυθμη αίσθηση του δικαίου που έχει, συχνά τον οδηγεί να ενεργεί εκτός κανόνων, αλλά και να τον κάνει συμπαθέστατο στα μάτια μας. Ένα ευκολοδιάβαστο και απολαυστικό βιβλίο.  

Ο ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ ΤΟΥ

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΕΧΛΕΜΕΤΖΗΣ

Εκδόσεις ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

Σελ. 345, Ιούλιος 2016

     Στο ιστορικό μυθιστόρημα (όπως το χαρακτηρίζει ο συγγραφέας του) «Ο Αρχίλοχος Του» με θέμα τη ζωή του ποιητή Αρχίλοχου, του Γ. Τεχλεμετζή, αναφέρεται η σημερινή παρουσίαση.

     Ο Δημήτρης, από μικρός, όταν ακόμη ήταν μαθητής εμφάνισε κάποια προβλήματα. Οι γονείς του όταν αντιλήφθηκαν ότι κάτι συμβαίνει, τον πήγαν σε έναν ειδικό να το εξετάσει. Όπως έδειξαν οι εξετάσεις «έπασχε από μιας ελαφριάς μορφής αυτισμό, που όμως δεν ήταν προς το παρόν ανησυχητικός…». Όταν μεγάλωσε, ζούσε σαν φυσιολογικός άνθρωπος. Παντρεύτηκε, απέκτησε δύο κόρες, ήταν καλός στη δουλειά του και σωστός οικογενειάρχης. Όμως ξαφνικά άρχισε να βλέπει παράξενα όνειρα. «Εμφανιζόταν ένας αρχαίος λυρικός ποιητής και το μυστήριο ήταν ότι νόμιζε ότι βρισκόταν στη θέση του, μέσα στο μυαλό του, σκεφτόταν ότι εκείνος, αισθανόταν όπως αυτός, και όλη η ζωή του, στις στιγμές του ονείρου, ήταν καταχωρημένη και εκχωρημένη σ’ αυτόν, σαν να υπήρχε μια ταυτοπροσωπία».

     Με αυτό το συγγραφικό εύρημα, δηλ. τον συνδυασμό των δύο προσωπικοτήτων, ο δημιουργός του βιβλίου, μας αφηγείται τη συναρπαστική ζωή του ποιητή Αρχίλοχου και μας κάνει κοινωνούς του έργου του και ότι αυτό αντιπροσωπεύει.

     Ο Αρχίλοχος γεννήθηκε στην Πάρο το 680 π Χ. Ο πατέρας του Τελεσικλής, καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια του νησιού και ήταν αρχηγός της εκστρατείας στη Θάσο, όπου ίδρυσε αποικία. Μητέρα του ήταν η δούλα Ενιπώ, μέλος του υπηρετικού προσωπικού του οίκου του Τελεσικλή. Η ζωή του ήταν πολυτάραχη. Αν και αγαπούσε με πάθος τη χαρά της ύπαρξης, αναγκάστηκε να επιλέξει τον κίνδυνο και να γίνει μισθοφόρος. Πολέμησε στην Ιωνία, στη Θράκη, στην Τορώνη και στην Εύβοια. Επίσης πολέμησε υπερασπιζόμενος την Πάρο και την αποικία της στη Θράκη, εναντίον των Ναξίων εισβολέων. Σε μια τέτοια μάχη έχασε τη ζωή του το 630 π Χ, χωρίς να είναι εξακριβωμένο αν η μάχη δόθηκε στην Πάρο ή στην αποικία της. Κάτι που δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία.

     Η ποίηση του Αρχίλοχου, έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και τα παιχνίδια που του παίζει η μοίρα. Επίσης χρησιμοποίησε το ταλέντο του, για να χλευάσει και να σατιρίσει τους συμπατριώτες του, κάτι που ενόχλησε πολλούς και τον έκανε να αποκτήσει μια «κακή» φήμη. Δυστυχώς από το έργο του έχουν σωθεί λίγοι ολοκληρωμένοι στίχοι (περίπου 200) και από τα υπόλοιπα έργα του, μόνο σπαράγματα στίχων, λέξεις ή μικρές φράσεις.

     Το βιβλίο μέσα από τη μυθιστορηματική του δομή, μας δίνει μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να γνωρίσουμε τον Αρχίλοχο και το πολύ σημαντικό έργο του. Πολύ χρήσιμη η βιβλιογραφία που περιλαμβάνει και αφορά τόσο τον Αρχίλοχο, όσο και την εποχή που έζησε και δημιούργησε. 

ΒΑΣΩ ΚΟΖΩΝΗ ΤΟΥΜΠΑΝΟΥ

Η Βάσω Κοζώνη- Τουμπάνου γεννήθηκε στην Αθήνα και ζει στη Ναύπακτο με το Γιώργο, τις κόρες και τα εγγόνια της. To «Μέσα Απ’ Τον Παλιό Καθρέφτη» είναι το πρώτο της βιβλίο.

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας;

      Πάντα έγραφα. Ήταν η μυστική εσωτερική επικοινωνία με τον κρυφό μου εαυτό, τον μη αλλοτριωμένο. Έγραφα για όλα όσα με τράνταξαν, απ' την αρχή του κόσμου μου, κι όταν με "πίεζαν αφόρητα τα πανάρχαια άγχη της ανθρώπινης ύπαρξης". Όλα αυτά ήταν ανέκδοτα γραπτά, ατάκτως ερριμμένα. Για μένα μόνο. Μερικές από αυτές τις περιστασιακές σκέψεις μου θέλησαν τη συγκεκριμένη αυτή χρονική περίοδο να βγουν στο φώς κι ήταν η πρώτη πηγή έμπνευσής μου. Στη συνέχεια η ματαιοδοξία που μας διακατέχει, μεγαλώνοντας, προκειμένου να ξορκίσουμε τη μεταθανάτια λήθη και την ανυπαρξία του τέλους με ώθησε ν' αφήσω πίσω μου κάτι απτό, κάτι που δεν θα... "πεθάνει". Να διηγηθώ στα εγγόνια μου το παραμύθι της οικογένειάς μας. Άλλωστε επειδή "Η ζωή είναι το πιο θαυμαστό παραμύθι" αποτελεί πηγή έμπνευσης από μόνη της. Είχα πολύ υλικό στο μυαλό μου που εμπλουτίστηκε με την έρευνα. Αυτό αποτέλεσε τη σημαντικότερη πηγή έμπνευσης. Ανέσυρα ιστορίες από τις στάχτες πραγματικών γεγονότων, από μνήμες ξεχασμένες, προβληματισμούς κι άλλα... δικά μου ονειροπαρμένα κι έπλασα το παραμύθι των ηρώων μου. Ψαχούλεψα σεντούκια που έκρυβαν παρελθούσες ζωές μέσα στις φωτογραφίες, στα κεντήματα, στα ημερολόγια με τις προσωπικές αφηγήσεις των ηρώων μου, ιδιαίτερα της γιαγιάς μου, χωρίς να παραβλέψω και τις μαρτυρίες του παλιού οικογενειακού...καθρέφτη πού 'ρθε κάποτε απ' την Κωνστάντζα! Ανατρέχοντας αργά και βασανιστικά στα γεγονότα, πριν ξεκινήσω το γράψιμο, ανακάλυψα πως πολλοί απ' το σόι μου είχαν ζήσει συγκλονιστικές εμπειρίες. Θέλησα να τις καταγράψω. Τους τράβηξα λοιπόν απ' τη λήθη και τους ξαναζωντάνεψα. Ένοιωσα πως μπήκα στη μηχανή του χρόνου, κάτι που με εξιτάριζε πάντα! Αυτή ήταν μια άλλη αιτία που με ώθησε να γράψω το μυθιστόρημα. Πιστεύω πως η μαγική Καστροπολιτεία στην οποία ζω είναι ένας ιδιαίτερος τόπος που σε κάνει ποιητή και συγγραφέα. Οι μύθοι και η Ιστορία της, παράλληλα με την φυσική της ομορφιά, συνετέλεσαν στην έμπνευσή μου. Η Ναύπακτος ήταν η μαμμή του βιβλίου μου. Επίσης οι ρίζες, τα έθιμα κι οι ντοπιολαλιές των παλιότερων με συγκινούσαν πάντα. Γι' αυτό, παιδιόθεν, κατέγραφα, ως φαίνεται, στη μνήμη μου ό,τι ανάλογο έπεφτε στην αντίληψή μου κι έγιναν οι πηγές της έμπνευσής μου. 

Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το μυθιστόρημά σας ιστορικό;

     Επειδή το μυθιστόρημα κινείται στα χρονικά όρια ενός και πλέον αιώνα ( 1855-1967), είναι λογικό να άπτεται και ιστορικών γεγονότων τα οποία με τις επιπτώσεις τους δεν άφησαν άμοιρες τις ζωές των ηρώων μου. Σαφώς οι ζωές των ανθρώπων και οι επιλογές τους, έχουν να κάνουν με τις ειδικές ιστορικές περιστάσεις μέσα στις οποίες έζησαν κάθε φορά. Π.χ. Η ζωή κάποιου από τους ήρωές μου θα είχε πάρει πολύ διαφορετική τροπή εάν δεν είχε τεθεί εμπρός του το φάσμα ενός διωγμού, μιας πτώχευσης, μιας ιδεολογίας, ενός Παγκοσμίου πολέμου ή ενός Εμφυλίου. Από την ιστορική πλευρά, στο βιβλίο αγγίζω πιο πολύ τις πτυχές της ιστορίας των Ελλήνων της Ρουμανίας ως επίσης και τα ιστορικά γεγονότα της γύρω περιοχής -κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα-, (Κριμαϊκός πόλεμος κ.α.) Γενικά, όμως, επικεντρώνομαι στην επίδραση των ιστορικών συγκυριών στις ζωές των ανθρώπων σε σχέση με τις επιλογές και τον ψυχισμό τους. Όπως εξελίσσονται, παράλληλα με τη ροή της Ιστορίας, οι ζωές τους γίνονται παραμύθι. Γι'αυτό κι όταν έγραφα το μυθιστόρημα είχα στο μυαλό μου τη ρήση του Καζαντζάκη που αφορά στη σχέση Τέχνης και Ιστορίας: "Η τέχνη έχει αυτό το δικαίωμα° όχι μονάχα το δικαίωμα, παρά και το χρέος: να υποτάζει τα πάντα στην ουσία° θρέφεται από την ιστορία, την αφομοιώνει αργά, πονετικά, και την κάνει παραμύθι".

Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο σας και ποιο είναι αυτό;

    Παράλληλα με το άδειασμα ψυχής που εμπεριέχεται σε κάθε γραφή το μήνυμα που θέλησα να μεταφέρω είναι, κατ' αρχήν, το βαθύ κοίταγμα του καθένα μας μέσα στις ρίζες του πράγμα που δίνει στη συνέχεια της ζωής του καθένα μας μια μοναδική υπόσταση. Ακόμα θέλησα να εγείρω έναν προβληματισμό για αντίστοιχες προσεχείς ιστορικές και κοινωνικές συγκυρίες επειδή "η Ιστορία επαναλαμβάνεται και είναι διδασκαλία με παραδείγματα". Τέλος θέλω, αποφθεγματικά, να δώσω ένα μήνυμα: ο Κόσμος δεν θα πάψει όταν εκλείψουμε οι σημερινοί περαστικοί όμως γιατί να μη γίνεται ομορφότερος; Γιατί... είναι πολύ επώδυνη η παραδοχή του αμετακίνητου στη σκληρότητα του Κόσμου. Βέβαια όλα τα μηνύματα είναι ευσεβείς πόθοι του συγγραφέα. Συνήθως ο αναγνώστης παίρνει απ' το βιβλίο ό,τι έχει αυτός ανάγκη.

Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Μπορώ να πώ πως μετά τις γέννες των παιδιών και των εγγονιών μου ήταν μια πρωτόγνωρα αγχωμένη γέννα! Η επαναγέννηση της ψυχής και του μυαλού μου, δημοσιοποιημένη επί χάρτου, έτοιμη να παραδοθεί στους αναγνώστες! Όπως κάθε καινούρια γέννα περιμένει τις μοίρες να μοιρώσουν το παιδί έτσι κι εγώ περίμενα με αγωνία να το χρήσουν οι αναγνώστες αποδεκτό, ευανάγνωστο και καλοτάξιδο...

Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Επειδή οι ήρωες στο συγκεκριμένο βιβλίο ήταν συγγενικοί μου άνθρωποι, αναπόφευκτα, μένουν αγαπημένοι σε μια άκρη της καρδιάς μου. Όμως η ζωή προχωρά και στην πορεία νέες εμπειρίες, καινούριοι προβληματισμοί κι η φαντασία, που δεν έχει όρια και... καλπάζει, προμηνύει νέες γέννες άλλων ηρώων που κι αυτοί θ' αγαπηθούν από μένα γιατί θα έχουν ζήσει μαζί μου ολόκληρες ζωές μιας και η βιωματική γραφή είναι το θεμελιακό στοιχείο στη συγγραφική μου πορεία.

Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Ζω σχεδόν πενήντα χρόνια μ' έναν αξιαγάπητο κι αξιόλογο άνθρωπο. Μαζί διαβάζουμε, κρίνουμε, αντιπαραθέτουμε τις απόψεις μας, συμφωνούμε και διαφωνούμε. Είναι λογικό, λοιπόν, να είναι αυτός ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων μου. Στη συνέχεια ο φίλος και συμπατριώτης μας Κώστας Κωτούλας γνωστός κριτικός λογοτεχνικών βιβλίων, στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός, μου επισημαίνει κι αυτός τί του αρέσει ή με ποιόν τρόπο πρέπει να επικεντρωθώ σε ορισμένα σημεία ή χαρακτήρες έτσι ώστε τα κείμενά μου να έχουν ότι χρειάζεται ένα μυθιστόρημα. Είμαι πολύ τυχερή που τους έχω!

Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

      Ναι! Ανακάλυψα πως έμαθα να αναθεωρώ. Πολλές φορές μας εκπλήσσει ο εαυτός μας! Εκεί που νομίζουμε πως έχουμε παγιοποιήσει θεωρίες και απόψεις κάποιο κοινωνικό ή ιστορικοπολιτικό γεγονός μας κάνει να τις ανατρέπουμε, μέσα μας... Το θέμα είναι αν έχουμε τη δύναμη να κοινοποιήσουμε τις ανατροπές αυτές μέσα από τα γραφτά. Ε, λοιπόν, ανακάλυψα πως εγώ δεν ντρέπομαι να το κάνω. Γιατί, τόσες φορές, οι μεθυσμένες αυταπάτες της πρώτης αλλά και της όψιμης νιότης που ζητούσαν έναν κόσμο όπως τον πρωτοονειρεύτηκα έφηβη στο κρεβάτι τις νύχτες, τελικά, δεν είχαν ρίζες να στηρίξουν δέντρα, δεν είχαν δυνατότητα καρπού κι έγιναν χίμαιρες. Αυτό όμως που ανακάλυψα, επίσης, είναι πως έχω τη δύναμη ακόμα να ελπίζω, αναθεωρώντας  τις... αναθεωρήσεις μου, γιατί όσο πεισμώνουν στο ενδότερο κέλυφος της ψυχής μας όλα αυτά που λοιδωρούνται ως χίμαιρες πιστεύω πως θα είμαστε ανίκητοι Βελλερεφρόντες.

Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

       Η ίδια η ζωή με τις ανατροπές της σε κάνει να ανατρέπεις τις πεποιθήσεις σου. Κι επειδή τα γραφτά έρχονται μέσα από τη ζωή, μοιραία, κι εγώ συχνά τις ανατρέπω. Πόσω μάλλον που η συγγραφή σε βάζει σε μονήρη διαδικασία σκέψης κι έτσι έχεις το χρόνο να προβληματιστείς και να πιθανολογήσεις όλες τις εκδοχές. Η μόνη πεποίθηση, όμως, που θα με σκοτώσει αν την ανατρέψω, στα γραφτά μου και στην ψυχή μου, είναι η πεποίθηση στα οράματα για έναν, κάποτε, δικαιότερο κόσμο. Αν και σε βάθος χρόνου όλα επαναλαμβάνονται με βασανιστική ταυτοσημία κι εμείς ζούμε το περσότερο του βίου μας ανάμεσα σε πλήθος τεκμήρια συντριβής ελπίδων, αρνούμαι να ανατρέψω αυτό το όνειρο.

Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

      Το αντίθετο θα ήταν αφύσικο! Είναι οι άνθρωποι που κοινώνησαν την ψυχή μου και τους ευγνωμονώ γι' αυτό. Επίσης τους θεωρώ αδελφές ψυχές γιατί, αν και τα εργαλεία επικοινωνίας και ενημέρωσης των περισσότερων ανθρώπων έχουν αλλάξει, αυτοί εξακολουθούν, παράλληλα, ίσως, με την διαδυκτιακτιακή ενασχόληση, να εντρυφούν στα βιβλία που είναι ζωντανά, πάλλονται και χαρίζουν μια γνωστική λογοτεχνική συνέχεια στους τακτικούς αναγνώστες. Είναι εγχειρήματα χειραψίας για όσους τολμούν ακόμα να δώσουν το χέρι της ψυχής. Ακούγεται ρομαντικό όλο αυτό αλλά έτσι νοιώθω όταν με σταματούν ή με παίρνουν τηλέφωνο να μου πουν για το βιβλίο μου.

Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

      Δεν μου έχει τύχει ακόμα σαν συγγραφέας. Μου έτυχε, όμως, πολλές φορές σαν αναγνώστρια άλλων βιβλίων και το θεωρώ πολύ πιθανό να υπάρξουν αναγνώστες που θα μου επισημάνουν μια πτυχή που δεν είχα καν φανταστεί. Άλλωστε αυτή είναι και η ιδιαιτερότητα των εραστών της τέχνης και κατ' επέκταση της λογοτεχνίας: Επειδή και το διάβασμα είναι μοναχική διαδικασία, ο καθένας ερμηνεύει ορισμένα σημεία σύμφωνα με τη φαντασία και τον ψυχισμό του κι ίσως παραβλέψει σημαντικά σημεία του γραπτού ή δώσει τις δικές του εκδοχές.

Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Με έχουν επηρεάσει πολλοί, κατά καιρούς. Επειδή πάντα ήθελα να πιστεύω στα παραμύθια κι ότι μια έκτη αίσθηση -δύναμη- ρυθμίζει τις τύχες μας, αιωρείται στη γραφή μου και κάτι το μαγικό, το μη ρεαλιστικό.  Είμαι επηρεασμένη απ' αυτό το παραμυθιάρικο ύφος των λατινοαμερικάνων συγγραφέων του Μαρκές, της Αλιέντε και των δικών μας: Της Ζατέλη, της Καρυστιάνη και χωρίς να είμαι βλάσφημη των αγαπημένων μου Παπαδιαμάντη και Βυζηινού. Απ' την άλλη μεριά, τη ρεαλιστική, έχω επηρεαστεί από τα ιστορικά μυθιστορήματα του Θέμελη, του Ζουργού και του Καλπούζου. Και τέλος, σαν αλατοπίπερο,  ολίγον απ' το καυστικό χιούμορ του Τσιφόρου και του Μποστ.

Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

      Η συγγραφή για μένα είναι δύσκολη διαδικασία, χρονοβόρα κι επίπονη. Όπως οι περισσότερες γυναίκες της ηλικίας μου έχω ν' ασχοληθώ με τα καθημερινά και γράφω μεταξύ παστίτσιου και εγγονιών! Βέβαια έτσι αισθάνομαι πλήρης και χωρίς τύψεις πράγμα που μου εξασφαλίζει ηρεμία και καθαρό μυαλό τις ώρες της συγγραφής. Αυτό που έχω παρατηρήσει όμως είναι οι αλλαγές στον κοινωνικό μου χαρακτήρα ως προς την τάση για απομόνωση. Εντούτοις, οι μοναχικές ώρες του διαβάσματος, της αυτογνωσίας, της περισυλλογής και τελικά της συγγραφής είναι για μένα από αυτές που δεν θα άλλαζα με τίποτα και νομίζω πως δεν θα μπορούσα πια να αισθανθώ ολοκληρωμένη χωρίς αυτές. Με κάνουν να νιώθω ξεχωριστά ζωντανή. Γεμίζουν αυτή την εσωτερική ανησυχία του μυαλού μου με φαντασία και λέξεις. Όταν τα αποτυπώνω, τελικά, όλα αυτά στο χαρτί μια εξαίσια έξαρση με τυλίγει όπως και κάθε δημιουργό.

Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο;

       Ξέρετε στην ηλικία μου νομίζεις πως δεν προλαβαίνεις να διοχετεύσεις στα γραπτά όλες τις φαντασιώσεις σου κι ότι άλλο αποκόμισες με τα χρόνια πράγματα που σε πιέζουν να βγουν στο φως. Γι' αυτό έχω ξεκινήσει, σχεδόν αμέσως μετά την έκδοση του βιβλίου, ένα καινούριο. Ελπίζω, αν είμαι καλά, του χρόνου τέτοιον καιρό να το 'χω.

       Δημήτρη, σ' ευχαριστώ πολύ που μου έδωσες τη δυνατότητα να εκφράσω τις απόψεις μου πάνω στις πολύ σημαντικές και καίριες ερωτήσεις σου.

Εγώ σας ευχαριστώ!

ΚΑΚΟ ΧΑΡΤΙ

BALADA PARA UN LOCO

ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΖΟΥΡΑΚΗΣ

Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Σελ. 318, Ιούνιος 2016

     Το δεύτερο μυθιστόρημα του συγγραφέα Κ. Μουζούρακη, είναι το βιβλίο που σας παρουσιάζω σήμερα.

     Ο Άρης, είναι ένας νέος που αμέσως μόλις πέρασε στο πανεπιστήμιο (Γεωπονική σχολή), άρχισε να «ασχολείται» με την πόκα και το πόκερ. «Σπουδές στη Γεωπονική και δουλειά σε δυο ρόδες και ξενύχτια σε πράσινο φόντο. Σπουδές στην τσόχα. Κακές συναναστροφές, κέρδη και χασούρες, αδρεναλίνη. Τα λάθη πληρωτέα άμα τη εμφανίσει. Τα μαθήματα στην τσόχα έχουν περισσότερο ενδιαφέρον από ‘κείνα της σχολής. Πέρασμα στις λέσχες. Λιγότερες επισκέψεις στη σχολή. Παιχνίδι στο Διαδίκτυο κι η σχέση με τη σχολή μένει στα τυπικά… άρχισε να αντιλαμβάνεται τις αυξημένες ικανότητές του στο παιχνίδι και τη δυνατότητα να βγάζει μεροκάματο απ’ το σπίτι κι απ’ τα καφενεία». Σε ένα από αυτά τα ευαγή ιδρύματα στα οποία συχνάζει, γνωρίζει τον Ινδιάνο. «Παλιά καραβάνα… Υπόγειος και σκοτεινός κι επικίνδυνος σαν οχιά». Σε συνεννόηση με τον ιδιοκτήτη μιας λέσχης, «στήνουν» παιχνίδια, στα οποία «μαδάνε» νεοφώτιστους στο τζόγο, που τυφλωμένοι καθώς είναι από το πάθος τους, δεν αντιλαμβάνονται ότι τους κλέβουν ασύστολα και ανηλεώς. Μέχρι που κάνουν το μοιραίο λάθος. Βάζουν στόχο και ξετινάζουν «ένα ανεπάγγελτο ζώον που είχε κληρονομήσει κατά το ήμισυ τις μετοχές μιας ασφαλιστικής εταιρείας». Του παίρνουν 69 χιλ. ευρώ σε ένα και μόνο βράδυ. Μόνο που ο αδερφός και συνέταιρος του ασφαλιστή, είναι άνθρωπος της «πιάτσας» και γνωρίζει όλα τα κόλπα. Εντοπίζει αυτούς που μάδησαν τον αδελφό του και τους απειλεί ανοιχτά για να πάρει τα λεφτά πίσω. Λεφτά που είχαν εκταμιευτεί για να καλύψουν λογαριασμούς της εταιρείας. Κι ενώ στον ιδιοκτήτη της λέσχης και στον Ινδιάνο κάνει κάποιες «ευκολίες πληρωμής», με τον Άρη είναι αμείλικτος. Επειδή είναι αυτός που «ψάρεψε» τον αδερφό του, του δίνει ένα μήνα προθεσμία να του φέρει 56 χιλ. ευρώ. Αλλιώς «θα ξεκινήσει η κυνηγετική περίοδος και ο λαγός είσαι εσύ» του λέει.

     Ο Άρης για να μπορέσει αν ανασυγκροτηθεί και να δει αν και πως θα καταφέρει να συγκεντρώσει το ποσό (το μερίδιό του από τα λεφτά του ασφαλιστή είχε ήδη καταναλωθεί), καταφεύγει στο εξοχικό μιας θείας του, κάπου στα ημιορεινά της Αττικής. Εκεί σε έναν ξεχασμένο οικισμό, θα γνωρίσει τρεις ηλικιωμένους, που ο καθένας έχει το δικό του παρελθόν και κουβαλάει τα φαντάσματά του, αλλά έχουν ένα κοινό πάθος: το χαρτί. Και θα μπει σε έναν κυκεώνα βίας, με αναπάντεχη κατάληξη.

     Ένα πολύ καλό noir μυθιστόρημα, με ευφάνταστο μύθο, εξαιρετική γραφή, έντονο σασπένς και ιδιαίτερους χαρακτήρες. Στα συν του βιβλίου, οι αφηγήσεις των γερόντων, μέσα από τις οποίες, περνούν ιστορικά γεγονότα σημαντικά για τον τόπο, κοινωνικές συμπεριφορές και νοοτροπίες.