ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Σελ. 153, Οκτώβριος 2024

      

Το Κυπριακό, βρίσκεται πάντα πολύ ψηλά στην ατζέντα του ενδιαφέροντος της ελληνικής διπλωματίας. Όχι άδικα, αφού αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα για τον ελληνισμό.

     Ο αποχαρακτηρισμός και η δημοσιοποίηση εγγράφων της ΚΥΠ (τώρα ΕΥΠ) που σχετίζονται με την περίοδο του πραξικοπήματος κατά του αρχιεπισκόπου Μακαρίου και την τουρκική εισβολή, εκτόξευσε στα ύψη το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. «Η κρίση του Κυπριακού το 1974, συνέπεια του πραξικοπήματος της δικτατορίας Ιωαννίδη εναντίον του αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις 15 Ιουλίου και η τουρκική εισβολή που ακολούθησε […] σηματοδοτεί αυτό που έγινε αντιληπτό στην Ελλάδα ως η μεγαλύτερη εθνική καταστροφή μετά το 1922».

   Το βιβλίο του Σ. Ριζά, διευθυντή του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, που παρουσιάζω σήμερα και κυκλοφόρησε πριν από δύο μήνες, αναφέρεται σε βάθος κι εκτενώς σε αυτό το πρόβλημα.

    Ο συγγραφέας, συμβουλευόμενος ένα ευρύ φάσμα πηγών, βιβλιογραφίας και αρχείων, εξετάζει βήμα-βήμα την πορεία του Κυπριακού. Αναλύοντας το ιστορικό πλαίσιο, αναφέρεται στην πρώτη «κρούση» της κυβέρνησης Παπάγου, προς την βρετανική κυβέρνηση των Συντηρητικών με επικεφαλής τον Ο. Τσόρτσιλ, και υπουργό εξωτερικών τον Άντονι Ίντεν, που ζητούσε αυτοδιάθεση για την Κύπρο μετά την αποχώρηση της Μεγ. Βρετανίας, κάτι που ουσιαστικά θα ισοδυναμούσε με ένωση με την Ελλάδα. «Όταν το 1953 η νέα συντηρητική κυβέρνηση του Ελληνικού Συναγερμού υπό τον στρατάρχη Παπάγο αποφάσισε να θέσει το θέμα στη βρετανική πλευρά, ενήργησε με δύο εσφαλμένες παραδοχές. Η πρώτη ήταν ότι η Ελλάδα ήταν πλέον ένας αξιόπιστος σύμμαχος […] Η δεύτερη ήταν ότι το ζήτημα δεν αφορούσε την Τουρκία και μπορούσε να επιλυθεί χωρίς την εμπλοκή της Άγκυρας[…] Δεν ίσχυε ούτε το ένα ούτε το άλλο». Για να φτάσει στις διαρκώς τεταμένες σχέσεις του Μακαρίου με στρατιωτικό καθεστώς και το προδοτικό –όπως αποδεικνύεται- πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών, που έδωσε στην Τουρκία μια νομιμοφανή δικαιολογία να εισβάλει και να δημιουργήσει τετελεσμένα που βασανίζουν εδώ και πενήντα χρόνια την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και να σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους για το ίδιο το καθεστώς, το οποίο κατέρρευσε υπό το βάρος της κρίσης που δημιούργησε. Ακόμη καταδεικνύει το πόσο ανέτοιμο ήταν, όχι μόνο να βοηθήσει την Κύπρο, αλλά και να υπερασπιστεί την ίδια την Ελλάδα σε περίπτωση πολέμου με την Τουρκία.

     Ο Σ. Ριζάς, με αναλύσεις των τηλεγραφημάτων που αντάλλασαν οι πρεσβείες με τις πρωτεύουσες και καίριες επισημάνσεις για την οπτική του ζητήματος από τον διεθνή  παράγοντα (κυρίως ΗΠΑ και Βρετανία) και την απροθυμία των κυβερνήσεων των χωρών αυτών να παρέμβουν εκείνες τις δραματικές ώρες για να αποτρέψουν την εισβολή, αναρωτιέται γιατί «…ο Ιωαννίδης αποφάσισε να προχωρήσει στο πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, πως σχημάτισε την πεποίθηση ότι διέθετε για τον σκοπό αυτόν την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών και ότι η εικαζόμενη υποστήριξη ήταν ικανή να αποτρέψει την τουρκική εισβολή στην Κύπρο». Για να καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι «Η κρίση του Κυπριακού και η συγκεκριμένη έκβασή της, δηλαδή η de facto διχοτόμηση δεν ήταν αναπότρεπτες. Πρόεκυψαν όμως από παράγοντες που ήταν ενεργοί στη μακρά πορεία του Κυπριακού».

     Εξαιρετική ιστορική μελέτη, για ένα ζήτημα (την τουρκική κατοχή του 36% των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας), που ταλανίζει Ελλάδα και Κύπρο εδώ και πενήντα χρόνια. Χωρίς να φαίνεται δυστυχώς στο κοντινό μέλλον, μια δίκαιη και βιώσιμη λύση.

     Το βιβλίο περιλαμβάνει κατάλογο των αρχείων που αποτέλεσαν πηγές πληροφοριών, καθώς βιβλιογραφία στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.  

ΧΑΛΚΙΝΟ ΔΑΚΡΥ ΦΤΕΡΩΤΟ

ΕΙΡΗΝΗ ΕΥΦΡΑΙΜΙΔΗ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Σελ. 286, Ιούνιος 2024

      Το πρώτο μυθιστόρημα της Ε. Ευφραιμίδη που έχει τίτλο «Χάλκινο Δάκρυ Φτερωτό» είναι μια συναρπαστική περιπέτεια.

     Η Μαργαρίτα Δελαβόγια, έχει να φέρει σε πέρας μια δύσκολη κι επικίνδυνη αποστολή. Για να το καταφέρει θα χρειαστεί να επιστρατεύσει όλες τις δυνάμεις και τις κολυμβητικές της ικανότητες. «…ήταν διακεκριμένη αθλήτρια στον μαραθώνιο ανοιχτής θαλάσσης. Είχε διασχίσει τη Μάγχη και τον Τορωναίο κόλπο, με μετάλλια στους πιο δύσκολους αγώνες σε όλο τον κόσμο. Αλλά το να κολυμπάει για ώρες ολομόναχη χωρίς συνοδευτικό σκάφος στο απόλυτο σκοτάδι ήταν μια δοκιμασία πρωτοφανής. Ωστόσο, όταν ο σοφός φίλος της από τη Μονή Αγίου Παύλου της ανέθεσε με ένα κωδικοποιημένο μήνυμα αυτή την παράτολμη αποστολή, για την οποία είχε και η ίδια προσωπικό συμφέρον, δεν δίστασε ούτε στιγμή».

     Η αποστολή της είναι η εξής: Αφού ξεκινήσει από την Σάρτη της Σιθωνίας στη Χαλκιδική, πρέπει να διασχίσει κολυμπώντας νύχτα τον κόλπο του Αγίου Όρους, με προορισμό τον Άθω. Όταν φτάσει εκεί, θα χρειαστεί να σκαρφαλώσει σε μια απόκρημνη πλαγιά, για να πλησιάσει μια ακατοίκητη πλέον, σκήτη. Μέσα σε μια μικρή εκκλησία που υπάρχει στο χώρο, θα βρει ένα δέμα, το οποίο αφού τοποθετήσει σε έναν υδατοστεγή σάκο, θα πρέπει να τον μεταφέρει το επόμενο βράδυ και πάλι κολυμπώντας εκεί απ’ όπου ξεκίνησε. Όταν έφτασε στο εκκλησάκι βρήκε το δέμα κι ένα σημείωμα. «Με τις ευλογίες του πανοσιολογιοτάτου Ηγουμένου της Μόνης Αγίου Παύλου, σας παραδίδουμε αυτά τα πολύτιμα κειμήλια από το σκευοφυλάκιο. Οι προσευχές μας και η ευλογία της Θεοτόκου είθε να είναι προστάτες στον δύσκολο δρόμο σας και ας δώσουν στον κόσμο την σωτηρία που ίσως να φυλάσσεται σε αυτά». Να σημειώσω εδώ, ότι το πώς και το γιατί επετράπη σε μια γυναίκα να παραβιάσει το άβατο του Αγίου Όρους, αποτελεί μέρος της πλοκής και γι’ αυτό δεν θέλω να το αποκαλύψω!

     Όμως η αποστολή της είχε και συνέχεια. Το δέμα έπρεπε να μεταφερθεί στην Χαϊδελβέργη της Γερμανίας, για να παραδοθεί σε ένα εργαστήριο για χρονολόγηση και χημική ανάλυση. «Μέσα στην παραμυθένια μεσαιωνική ομορφιά της, η Χαϊδελβέργη έκρυβε ένα από τα πιο σύγχρονα ιδιωτικά εργαστήρια Αρχαιομετρίας. Το Archnoesis Labor, στεγαζόταν σε ένα από τα διατηρητέα κτίρια πάνω στον ποταμό Neckar. Ήταν το πιο αξιόπιστο ιδιωτικό εργαστήριο εκτίμησης έργων τέχνης […] Βασική αρμοδιότητα του εργαστηρίου ήταν να χρονολογεί και να αξιολογεί τα ευρήματα που του παραδίδουν με εχεμύθεια και τσουχτερό αντίτιμο».

     Όμως εκτός από τους μοναχούς, είναι και κάποιοι ακόμα που ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τα περιεχόμενα του δέματος…

     Πως συνδέονται αυτά τα αγιορείτικα κειμήλια με τους αρχαίους μύθους(;) των Αργοναυτών που ταξίδεψαν ως τη μακρινή Κολχίδα για να φέρουν στην Ιωλκό το χρυσόμαλλο δέρας; Ποια είναι η πραγματική ιστορία της πριγκίπισσας Μήδειας που ερωτεύτηκε τον Ιάσονα και δέχτηκε να εγκαταλείψει την οικογένειά της για να τον ακολουθήσει; Αλλά και ποιοι είναι αυτοί που εποφθαλμιούν τα κειμήλια προσδοκώντας να αποκομίσουν τεράστια κέρδη από τα μυστικά που κρύβουν;

     Το «Χάλκινο Δάκρυ Φτερωτό» είναι μια καλογραμμένη, εντυπωσιακή και συναρπαστική ιστορία. Καταφέρνει να συνδέσει το παρόν με το απώτατο παρελθόν, που βρίσκεται στα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ μυθολογίας και Ιστορίας. Έχει ενδιαφέροντα μύθο, καλοσχεδιασμένους χαρακτήρες, σασπένς, αγωνία και κρατά αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Να επισημάνω τέλος, τα πολύ καλά ελληνικά της συγγραφέως!         

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΦΟΡΟΥΣΑΝ ΤΑ ΜΑΥΡΑ

ΠΑΝΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 383, Οκτώβριος 2024

      Μια ακόμη υπόθεση (την τέταρτη) στην οποία εμπλέκεται ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Πέτρος Ριβέρης, περιγράφει το νουάρ μυθιστόρημα του Πάνου Ιωαννίδη που θα μας απασχολήσει στην σημερινή βιβλιοπαρουσίαση.

     Την άνοιξη του 2017, ο Ριβέρης αν κι έχει αναρρώσει από τον σοβαρό τραυματισμό του, δεν βρίσκεται και στην καλύτερη ψυχολογική κατάσταση. Η αγαπημένη του Αύρα, έφυγε από κοντά του. «Βρήκε μια θέση καθηγήτριας Γραμματολογίας στη Σορβόννη και δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Τυπικά δεν έχουμε χωρίσει, αλλά η ζωή μου έχει μάθει πως όταν μια γυναίκα φεύγει, έστω και προσωρινά, κάτι θέλει να πει, κάτι θέλει να δείξει. Ακόμη και στον εαυτό της». Επίσης, εξαιτίας της εμπλοκής του στην υπόθεση που στοίχισε τον τραυματισμό του και που ενόχλησε ισχυρούς παράγοντες, οι δουλειές που αναλαμβάνει πια, είναι ελάχιστες, μικρής σημασίας και κακοπληρωμένες. Κάτι που έχει άμεση επίπτωση τόσο στην ψυχολογία του, όσο και στην επαγγελματική του φήμη, αλλά και στον τραπεζικό του λογαριασμό, που έχει… αδυνατίσει πολύ λόγω των εξόδων της αποκατάστασης των τραυμάτων του. «Η επίθεσή τους βασίστηκε στη γνωστή πρακτική της σπέκουλας. Από ντετέκτιβ που λύνει όποια υπόθεση φτάνει στα χέρια του, μετατράπηκα σε λίγο καιρό, με την αρωγή ορισμένων καλοπληρωμένων άρθρων σε τοπικά sites, σε ιδεολόγο του γλυκού νερού, που βοηθάει με το αζημίωτο ακραία στοιχεία, φυτρώνοντας εκεί που δεν τον σπέρνουν. Σημαντική συνεισφορά στην κυκλοφορία της σπέκουλας είχε και το κουτσομπολιό που μουρμούριζαν σε διάφορα στέκια οι υποτακτικοί της Uniform».

     Γι’ αυτό, βλέπει ως «μάννα εξ ουρανού», την υπόθεση που του αναθέτει ο δικηγόρος και φίλος του από τα παλιά, Ανέστης Δερμεντζόγλου. Πρέπει να εντοπίσει όσο το δυνατό περισσότερα στοιχεία που θα οδηγήσουν στην αθώωση της πελάτισσάς του Πηνελόπης Πινότση, που κατηγορείται για την βάναυση δολοφονία του εραστή της, κρεοπώλη Βασίλη Παπάζογλου. «Θέλω να ψάξεις να βρεις ότι μπορεί να λειτουργήσει ως ελαφρυντικό για την Πηνελόπη. Θα ερευνήσεις παράλληλα με την αστυνομία, την οποία δεν εμπιστεύομαι, γιατί ένα τέτοιο έγκλημα χρειάζεται άμεσα έναν ένοχο για να ησυχάσει η κοινή γνώμη. Και η Πηνελόπη είναι η κατάλληλη: υπήρξε ερωμένη του, είναι ανύπαντρη, δεν έχει παιδιά. Ξέρω ότι η κατάσταση μόνο εύκολη δεν θα είναι. Αλλά ξέρω επίσης ότι εσύ μπορείς να βρεις τι πραγματικά συνέβη. Θα πληρωθείς καλά, να το ξέρεις». Ακόμη του προτείνει, να έχει σαν άτυπο βοηθό του τον Επιμενίδη Κρητικό, πρώην επαγγελματία «ψευδομάρτυρα» και νυν ιδιοκτήτη του γραφείου τελετών «Τα Καρντάσια»!!, ο οποίος μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμος, καθώς γνωρίζει καλά τις δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης.

     Ο Ριβέρης αναλαμβάνει την υπόθεση και θα εμπλακεί σε έναν κυκεώνα λαθρεμπορίας κρεάτων, παράνομων κοκκορομαχίων και στοιχηματισμού, βιασμών, κακομεταχείρισης, αλλά κι εκδικητικών ενεργειών για παλιότερες αμαρτίες που δεν πληρώθηκαν και για εγκλήματα που έγιναν από ανθρώπους που ο Νόμος δεν αγγίζει. Η ανασύνθεση του παζλ θα είναι δύσκολη, αλλά ο Ριβέρης ξέρει: «Στην αρχή δεν έχεις τίποτα, μετά ξεκινάς από κάτι μικρό, πας κάπου αλλού, μέχρι το ένα να φέρει το άλλο και να φανεί η μεγάλη εικόνα».

     Το μυθιστόρημα «Οι Γυναίκες Που Φορούσαν Τα Μαύρα», έχει ευρηματικό μύθο, κλιμακούμενο σασπένς που κρατάει «αιχμάλωτο» τον αναγνώστη  σε ότι αφορά την έκβαση της υπόθεσης, καλοδουλεμένους χαρακτήρες κι εμφανώς πιο ώριμη γραφή, σε σχέση με τα προηγούμενα βιβλία αυτής της άτυπης σειράς.  

     Όμως όπως αναφέρει ο Π. Ιωαννίδης, σε ένα «νουάρ μυθιστόρημα, το έγκλημα είναι το πρόσχημα». Έτσι, με πρόσχημα τη διερεύνηση εγκληματικών πράξεων, ο συγγραφέας παίρνει την ευκαιρία να αναφερθεί σε καίρια κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Όπως είναι οι πολυδαίδαλες σχέσεις πολιτικής εξουσίας-εκκλησίας, που πολλές φορές αποδεικνύονται πολλαπλά επωφελείς για κάποιους, η ανεξέλεγκτη κι εξόφθαλμη λαθρεμπορία, η οικονομική δυσπραγία που οδηγεί σε εργασιακές σχέσεις «γαλέρας», αλλά κυρίως οι γυναικοκτονίες, που τείνουν να εξελιχθούν σε μάστιγα. «Το γεγονός που ερέθισε το πνεύμα μου και με ώθησε να γράψω αυτό το μυθιστόρημα είναι, δυστυχώς, οι συνεχείς, δυσάρεστα τακτικές, γυναικοκτονίες…». Γι αυτό, μέσα από το μυθιστόρημα του, στηλιτεύει την κακοποιητική συμπεριφορά, σωματική και ψυχολογική, δίνοντας μια επιπλέον διάσταση στο μυθιστόρημα του, το οποίο προτείνω ανεπιφύλακτα!             

ΜΥΘΟΙ, ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΒΟΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΜ. 2

ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 317, Οκτώβριος 2024

      Μετά την μεγάλη ανταπόκριση που είχε στο αναγνωστικό κοινό το βιβλίο «Μύθοι, Παρεξηγήσεις Και Άβολες Αλήθειες Της Ελληνικής Ιστορίας», κυκλοφόρησε και δεύτερος τόμος, μεγαλύτερος σε αριθμό σελίδων. «Η απήχηση του ήταν τέτοια, που οι ιθύνοντες του εκδοτικού οίκου, με παρακίνησαν άμεσα να υπάρξει συνέχεια».

     Ο συγγραφέας του, Δρ. Ιστορίας, Στ. Παναγιωτίδης, αρχικά εξέφρασε αντιρρήσεις. Θεωρούσε ότι το θέμα είχε εξαντληθεί. Όταν όμως το ξανασκέφτηκε πιο ήρεμα και εμπεριστατωμένα, κατάλαβε ότι «Είχαν δίκιο. Ο δημόσιος διάλογος και η συλλογική ιστορική συνείδηση στην Ελλάδα κουβαλάνε μέσα τους περισσότερα διαστρεβλωμένα γεγονότα από όσα νόμιζα. Σύντομα λοιπόν διαπίστωσα πως είχα αρκετό υλικό στη διάθεσή μου.

     Ο δεύτερος τόμος είναι χωρισμένος σε τρία κεφάλαια. Το πρώτο με τίτλο «Αρχαίοι Και Μέσοι Χρόνοι Έμπλεοι Μύθων», περιλαμβάνει υποκεφάλαια μεταξύ άλλων, για το απολίθωμα κρανίου που βρέθηκε σε σπήλαιο στα Πετράλωνα Χαλκιδικής και την χρονολόγησή του, για την γλώσσα των Μινωιτών, για την αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας στην αρχαία Ελλάδα, για τον Αρχιμήδη που δεν αναφώνησε το «Εύρηκα», για την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Μεγ. Κωνσταντίνου που η Εκκλησία τον ανακήρυξε «άγιο» αν και υπήρξε παιδοκτόνος, συζυγοκτόνος και διέπραξε ή διέταξε τη δολοφονία πολιτικών του αντιπάλων, κ.ά.

     Στο δεύτερο κεφάλαιο «Μύθοι Των Νεώτερων Χρόνων», εξετάζεται η καταγωγή του Ναπολέοντα, που κάποιοι τον θέλουν να είναι… Μανιάτης, ζητήματα που αφορούν την οθωμανοκρατία, οι Χιώτες κι αν πήγαιναν δύο-δύο, η ιστορία της ελληνικής σημαίας και η σχέση της με την αντίστοιχη της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών, το πόσο θερμός φιλέλληνας υπήρξε ο Β. Ουγκώ, καθώς και η ιστορία του κλαρίνου, του αγαπημένου μουσικού οργάνου των Ελλήνων.

     Τέλος, το τρίτο και μεγαλύτερο σε έκταση κεφάλαιο, «Μύθοι Της Σύγχρονης Και Της Πρόσφατης Ιστορίας», έχει ανάμεσα στα άλλα, υποκεφάλαια που αναφέρονται στην διαμάχη των δημοτικιστών με τους υπέρμαχους της καθαρεύουσας, τους Έλληνες μετανάστες στην Αμερική, την φήμη που είχαν και τον ρατσισμό που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν, τον Εθνικό Διχασμό, την εκστρατεία στη Μικρά Ασία και το «κρυμμένο αίμα», την κατοχή, την Εθνική Αντίσταση και τον εμφύλιο που ακολούθησε λόγω της Λευκής τρομοκρατίας που εξαπέλυσαν δοσίλογοι και ταγματασφαλίτες, που αντί να σαπίζουν στις φυλακές υπήρξαν πυλώνες του καθεστώτος, την υπόθεση Πολκ, τη Χούντα και τις εσωτερικές αντιφάσεις της, τον Αλέξανδρο Παναγούλη, αλλά και πιο σύγχρονα γεγονότα, άλλα αστεία άλλα πιο σοβαρά, της περιόδου της Μεταπολίτευσης.

     Ο Στ. Παναγιωτίδης, αντιμετωπίζει καυτά θέματα της ελληνικής Ιστορίας, ειδικά της νεώτερης, με νηφαλιότητα, γνώση, επιστημονική επάρκεια και ξεχωριστή προσοχή. «Πρέπει να μιλάς για την Ιστορία με αγάπη και σεβασμό. Να αφηγείσαι την Ιστορία στους ανθρώπους με αγάπη και σεβασμό γι’ αυτούς, για τις ιδέες και τις ευαισθησίες τους. Ειδικά όταν πρόκειται για εθνικούς μύθους. Γιατί όταν τους καλείς να προβληματιστούν γι’ αυτούς τους μύθους, τελικά τους καλείς να προβληματιστούν για τον ίδιο τους τον εαυτό. Και για να το πετύχεις αυτό, πρέπει και εσύ να αγαπάς την αλήθεια και να πιστεύεις ότι από την αποκάλυψή της, ο κόσμος στο τέλος γίνεται καλύτερος, επειδή γίνεται πιο ελεύθερος». 

     Και ο δεύτερος τόμος είναι εξίσου αξιόλογος με τον πρώτο. Κι αυτός βοηθά να προαχθεί η αυτογνωσία των Ελλήνων και να ξεπεραστεί η ιστορική πλάνη, για αυτό και πρέπει να διαβαστεί από όσους περισσότερους είναι δυνατό.

     Το βιβλίο συμπληρώνει ενδεικτική βιβλιογραφία και παραπομπές σε διαδικτυακές πηγές.

     Παρουσίαση του βιβλίου, θα γίνει σήμερα, Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2024, στη Νάουσα, στο βιβλιοπωλείο Bookstagram στις 18.30. Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο υποφαινόμενος, o Νίκος Μίλης, εκπαιδευτικός, ερευνητής τοπικής Ιστορίας και ο συγγραφέας. Θα συντονίσει η Ραφαηλία Φανή Γκίνογλου, αρχαιολόγος.      

      

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΟΣΧΟΥ

           Η Κωνσταντίνα Μόσχου γεννήθηκε στην Αθήνα και εργάστηκε σε έντυπα ημερήσια και περιοδικά ΜΜΕ. Το 2008 εκδίδει το πρώτο της βιβλίο και συνεχίζει εναλλάσσοντας λογοτεχνικά είδη. Παράλληλα αρθρογραφεί με αντικείμενο τη λογοτεχνία. Διηγήματα και αφηγήματά της, δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες. Έργα της: «Ο Θησαυρός Του Ποσειδώνα» (παιδικό, 2008, Εκδ. Μ. Σιδέρη), «Αγάπησα Τον Δολοφόνο Μου» (2011, Εκδ. Μ. Σιδέρη), «Η Πόλη Της Υδράηρας» (2012, Εκδ. Μ. Σιδέρη), «Όλα Για Τη Ζωή Μου» (2013, Εκδ. Μ. Σιδέρη), «Όσο Υπάρχει Ανατολή» (2014, Εκδ. Μ. Σιδέρη), «Λέμον Πάι» (2018, Εκδ. Μ. Σιδέρη), «Σταχτόνερο» (2019, Bell), «Οι Κυρίες Με Τα Τιρκουάζ» (2020, Bell), «Γεράκια Στο Κλουβί» (2021, Bell), «Ραντεβού Στου Μπο» (2022, Bell), «Μέρσι» (2024, Bell), Συμμετοχή σε συλλογικό έργο: «Ο Τόπος Πρόδωσε Τον Ένοχο» (2014, Τόπος).      

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Μέρσι»;

     Κάθε φορά ψάχνω για μια πρωτότυπη ιστορία στην οποία εμπλέκω τον ήρωά μου. Τυχαία λοιπόν διάβασα μια πληροφορία για τον Μπελτράκι, που χρησιμοποίησε δυστυχώς το ταλέντο του για να πλαστογραφήσει πίνακες μεγάλων ζωγράφων. Αμέσως ζωντάνεψε η ιδέα για να γράψω για ένα τόσο ενδιαφέρον θέμα, όπως είναι ο περίγυρος, καλός ή κακός, στον χώρο της Τέχνης.

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με αυτό και ποιο είναι αυτό;

     Το πιο βασικό μήνυμα είναι η ανεξέλεγκτη οικειοποίηση ιδεών και έργων, η πνευματική και καλλιτεχνική κλοπή. Είναι κάτι που βρήκε πρόσφορο έδαφος στην εποχή μας της ταχύτατης εξάπλωσης της πληροφορίας , έτσι ώστε να μη μπορεί να διασταυρωθεί τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, να μη μπορεί να αποδειχθεί σε ποιον ανήκει η αρχική ιδέα. Είναι πραγματικά πολύ χειρότερο από το να κλέψεις κάτι υλικό.

     Είναι οριστική η αποχώρηση του χαρακτήρα τεσσάρων αστυνομικών σας μυθιστορημάτων Στάθη Παντελιά ή υπάρχει περίπτωση να επανεμφανιστεί στο μέλλον;

     Ο κεντρικός χαρακτήρας Στάθης Παντελιάς που εμφανίστηκε στο «Λέμον Πάι» για πρώτη φορά, και συνέχισε με το «Οι κυρίες με τα Τιρκουάζ», «Ραντεβού στου Μπο», και «Μέρσι», διέγραψε μια πορεία όπου εξελίσσεται διαρκώς. Θεώρησα πως στο πρόσφατο βιβλίο έπρεπε να φτάσει στην αυτογνωσία, πως δηλαδή μπορεί να καταφέρει πολλά, αλλά όχι τα πάντα. Παίρνει λοιπόν μαζί του αυτή τη διαπίστωση, μαζί με το χιούμορ που τον χαρακτηρίζει, και μας αφήνει για λίγο. Ίσως κάνει την επανεμφάνισή του, το τέλος είναι ανοιχτό και μη προδιαγεγραμμένο.

     Στη συγγραφική σας πορεία, έχετε ασχοληθεί με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας. Η μεταπήδηση από είδος σε είδος είναι μια πρόκληση που βάζετε στον εαυτό σας;

     Η μεταπήδηση αυτή εμπεριέχει ένα ρίσκο. Χάνεις ένα κομμάτι του αναγνωστικού σου κοινού, για να κερδίσεις ένα άλλο. Προσωπικά θεωρώ ότι δεν είναι μια πρόκληση, αλλά μια ανάγκη. Όπως ένας αναγνώστης δεν μπορεί να διαβάζει προσκολλημένος σε ένα είδος γιατί χάνει το σύνολο της λογοτεχνίας, το ίδιο αισθάνομαι κι εγώ ως συγγραφέας.

     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Η λογοτεχνία είναι ο τρόπος για να καταλάβεις τους ανθρώπους και τα κοινωνικά προβλήματα, έτσι ώστε να γίνεις καλύτερος, με μοίρασμα της σκέψης σου, με ωραίες συζητήσεις, ανάλογα βέβαια με το ποιόν και το ήθος του συγγραφέα. Επομένως, η λογοτεχνία, ακόμα και αν αναφέρεται σε φανταστικές κοινωνίες ή οντότητες, αποτελεί κοινωνική πράξη.

     Μπορεί η λογοτεχνία να δρομολογήσει αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο;

     Εμμέσως μπορεί. Έστω κι αν δεν έχει τη δυνατότητα να νικήσει με τις λέξεις κάθε αντιξοότητα και παραδοξότητα σε μια συγκεκριμένη κοινωνία, μπορεί ωστόσο να δώσει τροφή για σκέψη. Στην ουσία όμως, οι σκέψεις είναι πιο δυνατές από τις λέξεις, γιατί εδώ χρειάζεται σε κάποιον να αφουγκραστεί τον ίδιο του τον εαυτό, ψάχνοντας αλλαγές από μέσα προς τα έξω και αντιστρόφως.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι συγγραφείς γράφουν από μικρή ηλικία, χωρίς να έχουν συνειδητοποιήσει τι ακριβώς κάνουν, είναι ένα χόμπι. Το ίδιο εξακολουθεί να είναι και σήμερα για μένα, απλώς γίνεται πιο συγκροτημένα.

Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Για την ιστορία, το πρώτο μου βιβλίο ήταν η παιδική περιπέτεια «Ο θησαυρός του Ποσειδώνα». Αυτά τα συναισθήματα δεν περιγράφονται, μοιάζουν λίγο με της μάνας που αγγίζει για πρώτη φορά το παιδί της, χωρίς βέβαια να φτάνουν σε αυτό το επίπεδο στοργής. Είχα μέχρι τότε εμπειρία σε εφημερίδες και περιοδικά, ήξερα πώς είναι να δεις τυπωμένο κάτι δικό σου. Αλλά σε βιβλίο είναι διαφορετικά, η λογοτεχνία έχει την ιδιαιτερότητα να σου χαρίζει απίστευτες συγκινήσεις.

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Όταν τελειώνει ένα βιβλίο, αποχαιρετώ τους ήρωες όπως έναν δικό μου άνθρωπο. Ξέρω όμως ότι είναι καλό  που τους άφησα, αρκετά τους ταλαιπώρησα, τώρα μπορούν να βρουν τον δρόμο τους. Αρκετά συχνά μπαίνω στον πειρασμό να τους επαναφέρω με ένα νέο βιβλίο, όπως στο «Γεράκια στο κλουβί», κάτι που δεν αποτόλμησα.

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Φυσικά δεν έχω ζήσει παρόμοιες καταστάσεις, αφού οι  μυθιστορηματικοί ήρωες είναι αποκυήματα φαντασίας, και συνήθως αγγίζουν την υπερβολή, τόσο στα βιώματά τους, όσο και στα συναισθήματά τους. Επομένως, σκύβω πάνω στον κάθε ήρωα και τον αφουγκράζομαι, εισπράττω τα συναισθήματά του, αλλιώς δεν θα μπορούσα να περιγράψω κάτι που δεν έχω βιώσει.

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Ίσως κάπου να υπάρχουν ομοιότητες, που εγώ να μην έχω αντιληφθεί ως τώρα. Η συνήθης τακτική των συγγραφέων είναι να παρατηρείς τους ανθρώπους και να παίρνεις κάτι από εκείνους, ώστε να το χρησιμοποιήσεις σε κάποιο βιβλίο. Και σε μένα λοιπόν υπάρχουν κάπως «πειραγμένοι» χαρακτήρες. Δεν επιτρέπω όμως ποτέ να εισχωρήσουν στα κείμενά μου η αισχρότητα και το σπλάτερ, και ίσως εδώ μπαίνει ένα κομμάτι του δικού μου χαρακτήρα.

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Πάντοτε η συγγραφή λειτουργεί ανατρεπτικά, γιατί η σκέψη φέρνει αλυσιδωτές αντιδράσεις. Στο κάθε βιβλίο εμφανίζεται κάτι δυνατό και αναπάντεχο που σε παρασύρει να το δεις με διαφορετική οπτική, σε κάθε ιστορία υπάρχει το ερώτημα «τι θα έκανες εσύ στη θέση του ήρωα».

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Ο κάθε αναγνώστης διαβάζει κάνοντας συνειρμούς, κι έτσι είναι σαν να ξαναγράφει το βιβλίο από την αρχή. Πολλές φορές αντιλαμβάνονται κάτι βαθύτερο, κάτι ασυνείδητα γραμμένο από τον συγγραφέα. Μου έχει συμβεί λοιπόν να βλέπω πως ανακαλύπτουν ουσιώδεις παραμέτρους που εγώ δεν είχα σκεφτεί αρχικά. Και αυτό είναι η πραγματική ανταμοιβή μου, να μιλώ με ουσιαστικούς αναγνώστες. Ένας από τους λόγους που αγαπώ την επικοινωνία μαζί τους.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Υπάρχουν ιδέες, υπάρχουν κείμενα δουλεμένα ή όχι. Ένα από αυτά που ολοκλήρωσα, έχει ήδη πάρει τον δρόμο για ανάγνωση και αξιολόγηση, και ελπίζω σύντομα να βγει στην κυκλοφορία. Πρόκειται για κάτι διαφορετικό και ίσως είναι αυτό που απαντά σε προηγούμενο ερώτημά σας, σχετικά με το βιβλίο που ανατρέπει κάποια πεποίθηση του συγγραφέα. Ίσως και του αναγνωστικού κοινού.

Σας ευχαριστώ πολύ!

ΤΟ ΑΛΛΟ ΚΟΡΙΤΣΙ

ΕΙΡΗΝΗ ΒΑΡΔΑΚΗ
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
Σελ. 468, Μάιος 2024

      Στο χώρο του ψυχολογικού θρίλερ, κινείται και το νέο μυθιστόρημα της Ε. Βαρδάκη που έχει τίτλο «Το Άλλο Κορίτσι» κι έχει θέμα την σεξουαλική κακοποίηση και τις ολέθριες συνέπειες που προκαλεί  στην ψυχική ισορροπία των θυμάτων.

     Κεντρικοί χαρακτήρες είναι μια νέα γυναίκα, η Χαρά και μια δεκαεξάχρονη έφηβη η Μία, οι οποίες υπέστησαν κακοποίηση και προσπαθούν να ξαναβάλουν-αν μπορούν- τη ζωή τους σε τάξη και να συνεχίσουν.

     Όταν η Χαρά κατήγγειλε αυτό που της συνέβη, ξέσπασε ένα κύμα συμπαράσταση. Κι επειδή ο δράστης ήταν ένα είδωλο της νεολαίας, ο Zodiac, η συμπαράσταση του κόσμου ήταν πιο έντονη. Ο Zodiac συνελήφθη, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε φυλάκιση.

     Όταν κάτι ανάλογο κατήγγειλε μερικά χρόνια αργότερα η Μία (Αδαμαντία ήταν το όνομά της), η συμπαράσταση ήταν το ίδιο μαζική κι έντονη. «Είναι λογικό. Απολύτως λογικό. Με την ιστορία της Μίας ταυτίστηκε κάθε κορίτσι, έκλαψε κάθε γονιός. Έπαθε εκείνο που απεύχονται όλοι και που τελικά μπορεί να συμβεί στον καθένα». Η Μία προερχόταν από φτωχική οικογένεια και είχε χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μέχρι τότε αισθανόταν «παρίας».

«Στην τάξη μας είμαστε είκοσι δύο μαθητές. Θεωρητικά θα μπορούσα να έχω είκοσι έναν φίλους. Όμως δεν έχω κανέναν. Σχεδόν κανέναν. Καμιά φορά κάνω παρέα με τη Φώφη τη λοξή. Τη λένε λοξή γιατί είναι πολύ περίεργη και βαθιά εσωστρεφής. Εμένα με λένε φρικιό. Η Μία το φρικιό. Εγώ δεν είμαι καθόλου εσωστρεφής από το φύση μου, όμως μένω κλεισμένη στον εαυτό μου γιατί δεν έχω κανέναν άλλο πέρα από αυτόν». Μετά τον βιασμό της όμως, τα πράγματα αλλάζουν άρδην. Πέρα από τη συμπαράσταση του κόσμου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι συμμαθητές της που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν μάλλον εχθρικοί απέναντί της, την περιβάλλουν με αγάπη, προσοχή και φροντίδα.

     Η Μία κατήγγειλε ότι δέχτηκε επίθεση σε ένα πάρκο από δύο άγνωστους. Την εξιχνίαση της υπόθεσης έχει αναλάβει ο –γνωστός από προηγούμενα μυθιστορήματα της συγγραφέως- αστυνόμος Δαβάκης και η ομάδα του. Όμως στις έρευνες δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου πρόοδος. Και «υπεύθυνη» γι’ αυτό είναι η ίδια η Μία. Η οποία εκτός του ότι αρνείται να πει οτιδήποτε, ενεργώντας μάλλον χωρίς να το καλοσκεφτεί, λίγο πριν καταγγείλει τον βιασμό, έκανε μπάνιο κι έπλυνε τα ρούχα που φορούσε με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να εντοπιστεί το DNA των δραστών.

     Όμως ο Δαβάκης είναι αποφασισμένος να παρακάμψει την σιωπή της Μίας και να φτάσει στη λύση…

     Έχω παρακολουθήσει σχεδόν το σύνολο του έργου της Ειρήνης Βαρδάκη και θέλω να τονίσω ότι σε αυτό το μυθιστόρημα,  η γραφή της είναι πιο ώριμη από ποτέ. Πέρα από την ξεχωριστή δομή της ιστορίας και τους καλοδουλεμένους χαρακτήρες, ο τρόπος που χειρίστηκε το φλέγον θέμα του βιασμού και των ψυχολογικών επιπτώσεών του, είναι εντυπωσιακός! Το «Άλλο Κορίτσι» είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο!         

ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΧΙΜΑΙΡΑ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΙΑΡΕΝΤΖΙΔΗΣ
Εκδόσεις ΠΗΓΗ
Σελ. 469, Απρίλιος 2024

      Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με έντονα στοιχεία της λογοτεχνίας του φανταστικού, είναι το «Σκοτεινή Χίμαιρα» του Β. Γιαρεντζίδη.

     Ο Αλέξανδρος Αυγέρης, αφού υπηρέτησε για αρκετά χρόνια στην Ασφάλεια της Θεσσαλονίκης κι επειδή συμμετείχε ενεργά στη διαλεύκανση πολλών εγκληματικών ενεργειών, προήχθη στο βαθμό του Αστυνομικού Υποδιευθυντή και μετατέθηκε στην Κατερίνη, για να αναλάβει τη διοίκηση της Υποδιεύθυνσης Ασφαλείας της πόλης.

     Λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, αργά ένα βράδυ με κακές καιρικές συνθήκες, βρίσκεται ακόμη στο γραφείο του. «Κοίταξα το ρολόι μου. Είχε πάει έντεκα παρά δέκα το βράδυ και δεν είχα σηκώσει κεφάλι από το πρωί, από τους ογκώδεις φακέλους που μελετούσα. Ήταν όμως απαραίτητο, γιατί ως νέος διοικητής έπρεπε να ενημερωθώ για τα τρέχοντα ζητήματα εγκληματικότητας, κι όχι μόνο, της πόλης και του ευρύτερου νομού».

     Παρά την ακατάλληλη ώρα και τις καιρικές συνθήκες, ο αξιωματικός υπηρεσίας τον ενημερώνει ότι κάποιος ηλικιωμένος κύριος επιμένει φορτικά να τον δει και να κάνει μια καταγγελία. «Συνηθιζόταν στην Υπηρεσία οι καταγγελίες να αξιολογούνται πρώτα από τον αξιωματικό υπηρεσίας της βάρδιας και μετά να διαβιβάζονται στον αρμόδιο αξιωματικό ή αν ήταν πολύ σοβαρές και στον διοικητή».  

     Ο Αυγέρης δέχεται να τον δει και να τον ακούσει. Ο ηλικιωμένος που συστήθηκε ως Συμεών Σαμαράς, καταγγέλλει ότι η πιο ευκατάστατη οικογένεια του χωριού Σκοτεινά ή Μόρνα όπως ήταν η παλαιότερη ονομασία του, η οικογένεια Ασβεστά, κρατάει «φυλακισμένη» στο αρχοντικό της, μια έφηβη! «Έμαθα πριν κάμποσο καιρό ότι υπάρχει και μια κόρη. Μικρή κοπέλα είναι. Στα δεκαεπτά, δεκαοκτώ, θα σε γελάσω. Μάλλον από κάποιο γιο παράνομο παιδί, γιατί μάνα δεν υπάρχει […] Αυτό το κορίτσι δεν εμφανίζεται ποτέ. Το έχουν κλειδωμένο σε ένα υπόγειο σαν το ζώο, εδώ και πολλά χρόνια. Από πολύ μικρό. Φως ήλιου δεν είδε. Δεν ξέρω τι το ταΐζουν και τι άλλο του κάνουν, αλλά το παιδί είναι σε κακή κατάσταση. Έτοιμο να πεθάνει εκεί κάτω στα μπουντρούμια».

     Η καταγγελία είναι πολύ σοβαρή και αφορά μια από τις πιο επιφανείς οικογένειες της περιοχής. Γι’ αυτό ο Αυγέρης, πριν προβεί σε οποιαδήποτε επίσημη ενέργεια, αποφασίζει με προτροπή του Σαμαρά, να διαπιστώσει κρυφά, αν η καταγγελία αληθεύει. Ένα βράδυ, θα πλησιάσει με την κάλυψη του σκοταδιού το αρχοντικό και θα διαπιστώσει μέσα από ένα μικρό φεγγίτη του υπογείου, ότι πράγματι εκεί βρίσκεται αλυσοδεμένη μια κοπέλα. Αυτή όμως είναι μια απόφαση, που θα ανατρέψει για πάντα τη ζωή του…

     Η «Σκοτεινή Χίμαιρα» είναι μια ευφάνταστη ιστορία, που αντλεί την έμπνευση από θρύλους της Πιερίας. Ο συγγραφέας, συνδυάζοντας με ιδανικό τρόπο το αστυνομικό μυθιστόρημα με παραφυσικά φαινόμενα και σκιαγραφώντας διεισδυτικά τους χαρακτήρες του, δημιουργεί ένα ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτο και αξιόλογο αποτέλεσμα!