ΕΝΟΧΗ ΑΘΩΟΤΗΤΑ

YVVETTE EDWARDS
Μετάφραση ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
Σελ. 313, Σεπτέμβριος 2012

     Εντυπωσιακή είσοδο στο χώρο των εκδόσεων έκανε η αγγλίδα συγγραφέας Ι. Έντουαρντς, με το πρώτο της μυθιστόρημα, το οποίο ήταν υποψήφιο για το σημαντικότατο βραβείο Man Booker και το Writers’ Guilt Best Fiction.

     Η ιστορία του βιβλίου εκτυλίσσεται σ’ ένα σαββατοκύριακο, στο οποίο έρχονται στο φως αλήθειες που έμειναν κρυμμένες για μια 15ετία κι αποκαλύπτεται μια οικογενειακή ιστορία, όπου κυριαρχούν η ζήλια, οι τραγικές προδοσίες, τα έντονα συναισθήματα και οι λάθος εκτιμήσεις λόγων και έργων.

     Η έφηβη Τζινξ, μεγαλώνει με τη μητέρα της στο Λονδίνο, μια πανέμορφη μιγάδα με καταγωγή από την Καραϊβική. «Πολύ όμορφη. Οι πάντες έλεγαν πως αυτό ήταν και πράγματι αλήθευε. Με μάτια μεγάλα σαν μωρού και με μακριά πυκνά ματόκλαδα που δεν έπαυαν να πεταρίζουν, με χείλη πορφυρά που χωρίζονταν σε μισοφέγγαρο πάνω από φιλντισένια δόντια με μαυριδερή επιδερμίδα τόσο τέλεια, που ήταν λες κι ένας υπομονετικός κουκλοποιός την είχε βουτήξει αργά σε καστανό βερνίκι, χαμηλώνοντάς τη, γυρνώντας την, υψώνοντάς τη, με τα χέρια του σφιγμένα γύρω από την εβένινη μάζα των αράπικων, αλλ’ όχι όμοια με στριφτό σύρμα, μαλλιών της-η μητέρα μου ήταν καλλονή». Μετά το θάνατο του άντρα της, που ήταν και κατά πολύ μεγαλύτερός της, για πολλά χρόνια, κανείς άλλος δεν μπήκε στη ζωή της, μέχρι που εμφανίστηκε ο Μπέρις που πολλές φορές-λόγω χαρακτήρα αλλά και λόγω ζήλειας-γίνεται βίαιος. Η θυελλώδης όπως εξελίχτηκε αυτή ερωτική σχέση αλλάζει αναπόφευκτα τη ζωή όλων, ενώ η Τζινξ νιώθει να «χάνει» την αγάπη της μητέρας της και να τίθεται στο περιθώριο. Μέχρι που μια μέρα μετά από έναν ακόμη καβγά ο Μπέρις τη δολοφονεί. «Πέθανε έχοντας δεχτεί στην πλάτη τέσσερα βαθιά και καθαρά πλήγματα από αιχμηρό εργαλείο. Αυτός δεν είχε ουτ’ ένα σημάδι, ούτε μια μελανιά, αμυχή ή κόψιμο, επειδή δεν έγινε πάλη. Όταν εκείνη θα ‘πρεπε να παλέψει για να γλιτώσει, προσπάθησε να ξεφύγει».

     Τώρα, 14 χρόνια μετά, η Τζινξ βασανίζεται από την ανάμνηση του βίαιου φόνου της μητέρας της, για την οποίο αισθάνεται υπεύθυνη. Συντετριμμένη από την απώλεια και τις ενοχές, νιώθει ότι τα εφηβικά βιώματα στοιχειώνουν ακόμη τη ζωή της, αφού δεν τις επιτρέπουν να δημιουργήσει μια υγιή σχέση με τον 4χρονο γιό της, καρπό ενός αποτυχημένου γάμου.

     Ο ξαφνικός ερχομός του Λέμον, ενός παλιού οικογενειακού φίλου-και όχι μόνο-αναταράζει τη ζωή της. «Αν είχε έλθει πρωτύτερα, ίσως να ‘μουν πιο ευτυχισμένη στον κόσμο των ζωντανών απ’ ότι στων νεκρών, όμως άργησε πολύ και τα πράγματα ήταν τόσο δεδομένα τώρα, που δεν μπορούσα να καταλάβω τι νόημα είχε ο ερχομός του. Ωστόσο τώρα ήταν εδώ». Είναι εδώ κι επιδιώκει να δουν ξεκάθαρα τι πραγματικά συνέβη τη μοιραία νύχτα του φόνου.

     Αναμειγνύοντας με μοναδικό τρόπο τη γκρίζα ατμόσφαιρα του ανατολικού Λονδίνου με τα πικάντικα αρώματα της κουζίνας της Καραϊβικής, η συγγραφέας αφηγείται μια συγκινητική ιστορία για τις ιδιαιτερότητες στη δυνατή αλλά και ανταγωνιστική κάποιες φορές σχέση μητέρας-κόρης και για τη σκοτεινή όψη της αθωότητας. Ένα βιβλίο που εντυπωσιάζει με τον πλούτο των συναισθημάτων των χαρακτήρων του και τις απροσδόκητες ατραπούς που μπορούν αυτά να οδηγήσουν.

10η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

10η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

     Άλλη μια Έκθεση βιβλίου έκλεισε τις πύλες της. Η μεγάλη γιορτή του βιβλίου που διοργανώνεται κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη τελείωσε.

     Στη διάρκειά της, δήλωσαν «παρών» περισσότεροι από 200 εκδοτικοί οίκοι από την Ελλάδα και 18 άλλες χώρες. Δυστυχώς, τα περισσότερα περίπτερα των ξένων χωρών, ήταν «φτωχά». Ακόμα και αυτό της τιμώμενης χώρας. Φωτεινή εξαίρεση η Τουρκία, που εκπροσωπείτο από το Εμπορικό Επιμελητήριο της Κωνσταντινούπολης, σε ένα καλαίσθητο περίπτερο. (Αντίθετα, όλοι οι επισκέπτες της Έκθεσης, θυμούνται το εντυπωσιακό περίπτερο που παρουσίασε η Κίνα, όταν ήταν τιμώμενη χώρα, το 2010). Πραγματοποιήθηκαν 170 εκδηλώσεις με τη συμμετοχή 100 ελλήνων και 30 ξένων συγγραφέων. Φέτος τιμώμενη χώρα ήταν η Μεγάλη Βρετανία. Οι Βρετανοί έφεραν εννέα σημαντικότατους συγγραφείς καθώς και επαγγελματίες του χώρου του βιβλίου.

     Υπήρχε ακόμη στο χώρο της Έκθεσης, ειδικό περίπτερο, όπου γινόταν οι εκδηλώσεις του αφιερώματος στο Κ. Π. Καβάφη, με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων, από τη γέννηση του ποιητή και την ανακήρυξη του 2013, ως «έτος Καβάφη».

     Στην καθιερωμένη Παιδική Γωνιά (που δεν είναι καθόλου Γωνιά, αφού καταλαμβάνει αρκετό χώρο-και καλά κάνει), που επισκέπτονται χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο, διοργανώθηκαν 55 εκδηλώσεις (παρουσιάσεις βιβλίων, θεατρικά και εικαστικά δρώμενα κλπ).

     Επίσης έγιναν μια σειρά από επαγγελματικές ημερίδες, στρογγυλά τραπέζια και συζητήσεις, που είχαν σκοπό να ενισχύσουν το επαγγελματικό προφίλ της Έκθεσης και να θέσουν στο τραπέζι τρέχοντα ζητήματα της εκδοτικής αγοράς.

     Η ΔΕΒΘ, φιλοξένησε και φέτος το Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Ποίησης, που διοργανώσει η Εταιρεία Συγγραφέων. Συμμετείχαν ποιητές από εννέα βαλκανικές χώρες.

     Η φετινή όμορφη καινοτομία, ήταν τα μικρά μουσικά happenings που διοργάνωσε το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης σε διάφορους χώρους της Έκθεσης, σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Έτσι ο επισκέπτης, μπορούσε να περιηγείται στα περίπτερα, υπό τους ήχους διάφορων ειδών μουσικής.

     Θεωρώ ιδιαίτερα ελπιδοφόρο για το μέλλον της Έκθεσης, το γεγονός της επιστροφής των περισσότερων εκδοτών, που πέρυσι απουσίαζαν. Κάποιοι που έλειψαν και φέτος, νομίζω ότι πρέπει να επανεξετάσουν το ζήτημα και του χρόνου (αν διοργανωθεί η Έκθεση-θα δείτε πιο κάτω τι εννοώ), να επιστρέψουν και αυτοί.

     Η προσέλευση του κόσμου, ήταν υποτονική την Πέμπτη και την Παρασκευή. Αντίθετα το Σάββατο και την Κυριακή η προσέλευση ήταν πολύ καλύτερη.

     Τέλος, πιστεύω ότι ειδική μνεία πρέπει να γίνει στο προσωπικό του ΕΚΕΒΙ, που έφερε με επιτυχία σε πέρας και τη φετινή διοργάνωση. Οι άνθρωποι του Κέντρου Βιβλίου, έχουν πλέον την εμπειρία, την τεχνογνωσία αλλά και την αφοσίωση που είναι απαραίτητη, για να διοργανώσουν την Έκθεση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κι αν κάθε σχεδόν χρόνο έκαναν τη διοργάνωση εν μέσω πολλών προβλημάτων που είχαν σχέση με τις συνθήκες εργασίας (ήταν συνήθως απλήρωτοι για μήνες και χωρίς συμβάσεις εργασίας), φέτος διοργάνωσαν αυτό το μεγάλο γεγονός, ενώ πάνω από το κεφάλι τους, κρέμεται η «δαμόκλειος σπάθη» της απόλυσης. Κι αυτό γιατί ο Υπουργός Πολιτισμού, αποφάσισε ότι το ΕΚΕΒΙ φταίει για όλα τα στραβά που συμβαίνουν σ’ αυτόν τον τόπο και αποφάσισε να το καταργήσει, παρά τις αντιρρήσεις που εξέφρασαν όλοι οι φορείς που ασχολούνται με το βιβλίο, οι συγγραφείς, οι εκδότες, οι βιβλιοπώλες αλλά και ο απλός κόσμος.

     Ελπίζω ότι αυτή η απόφαση θα ανακληθεί, για το καλό του βιβλίου στην Ελλάδα, αλλά και της ΔΕΒΘ, την οποία δεν νομίζω να μπορεί να διοργανώσει οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία, εκτός από το ΕΚΕΒΙ. Με τη ΔΕΒΘ, η Ελλάδα έχει μια Διεθνή Έκθεση αντάξια του ονόματός της, που μπορεί να παίξει με ίσους όρους στο ευρωπαϊκό αλλά και το διεθνές γίγνεσθαι, να φιλοξενεί και όχι μόνο να φιλοξενείται.

ΒΕΒΗΛΩΣΗ

JUSSI ADLER OLSEN
Μετάφραση: ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΨΑΛΗΣ
Εκδόσεις: Ε.Ο. ΛΙΒΑΝΗΣ
Σελ. 463, Νοέμβριος 2012

     Στο νέο βιβλίο του Δανού συγγραφέα, ο επιθεωρητής Καρλ Μερκ, έρχεται αντιμέτωπος με μια υπόθεση από το παρελθόν.

     Το σπίτι της Κίμι είναι οι δρόμοι της Κοπενχάγης, παρά το γεγονός ότι κατάγεται από πολύ ευκατάστατη οικογένεια. «…όταν μια γυναίκα όπως η Κίμι Λάσεν γυρνά την πλάτη στην πλούσια οικογένειά της και καταλήγει στους δρόμους, πάντα υπάρχει κάποιος λόγος». Ζει ρακένδυτη και για να επιβιώσει πρέπει να κλέψει. Έχει μάθει ν’ αποφεύγει την αστυνομία και ποτέ δεν μένει στο ίδιο μέρος για πολύ καιρό. Όμως τώρα κάποιοι προσπαθούν να τη βρουν και δεν θα σταματήσουν μέχρι εκείνη να πάψει να αναπνέει. «Αυτό ήταν το χειρότερο με την Κίμι. Όχι μόνο εξαφανιζόταν για μήνες ή και χρόνια κάθε φορά αλλά επιπλέον ποτέ δεν ήξεραν πως ήταν. Παρέμενε αόρατη και ξαφνικά έκανε την εμφάνισή της, ανησυχητικά ορατή. Αποτελούσε το πλέον επικίνδυνο στοιχείο στη ζωή τους. Το μοναδικό άτομο που μπορούσε πραγματικά να τους απειλήσει».

     Ο επιθεωρητής Μερκ, του τμήματος ανεξιχνίαστων υποθέσεων, βρήκε στο γραφείο του ένα φάκελο σχετικά με το άγριο έγκλημα δύο αδελφών είκοσι χρόνια πριν. Μια παρέα κολεγιόπαιδων θεωρούνταν οι βασικοί ύποπτοι, μέχρι που ένας από αυτούς, με μεγάλη καθυστέρηση παραδέχτηκε την ενοχή του και καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση. Τώρα τα υπόλοιπα μέλη της παρέας, είναι εξέχοντα στελέχη της οικονομικής και κοινωνικής ελίτ. «Την παρέα αποτελούσαν ο Ντίτλε Πραμ, ιδρυτής μιας σειρά ιδιωτικών νοσοκομείων, ο Τόρστεν Φλόριν, διεθνούς φήμης σχεδιαστής και ο αναλυτής χρηματαγορών Ούλρικ Ντίμπελ Γένσεν. Όλοι τους στέκονταν στο ψηλότερο σκαλί της κλίμακας των επιτυχημένων στη Δανία, όπως και ο εφοπλιστής Κρίστιαν Βολφ, ο οποίος είχε πεθάνει. Τα δύο τελευταία μέλη της ομάδας ξεχώριζαν από τα υπόλοιπα. Η Κίρστεν-Μαρί Λάνσεν υπήρξε παλαιότερα μέλος του jet-set όμως κανείς δεν γνώριζε που βρισκόταν σήμερα. Ο Μπιάρνε Θέγερσεν, ο οποίος είχε ομολογήσει πως δολοφόνησε τα δύο αδέρφια και εξέτιε ποινή κάθειρξης, προερχόταν από οικογένεια με μέτρια εισοδήματα».

     Γιατί λοιπόν βρέθηκε στο γραφείο του ο φάκελος μιας υπόθεσης που είχε διαλευκανθεί; Ποιος τον έβαλε εκεί; Ποιος πιστεύει ότι η υπόθεση δεν έχει κλείσει; Ο επιθεωρητής αποφασίζει να «ανοίξει» πάλι το φάκελο της υπόθεσης και παρά τις πολιτικές πιέσεις και τις αντιδράσεις των ανωτέρων του, συνεχίζει την έρευνα. Σύντομα αντιλαμβάνεται ότι η Κίμι Λάσεν αποτελεί πρόσωπο-κλειδί και με τον βοηθό του, αποδύονται σε ένα ιδιότυπο σαφάρι για να τον εντοπίσουν.

     Ένα περίτεχνο και συναρπαστικό θρίλερ με ενδιαφέροντες χαρακτήρες, είτε πρόκειται για τους «καλούς» είτε για τους «κακούς» και αυτόν της Κίμι που δεν ξέρεις που να τον εντάξεις, και με αναφορές στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα της Δανίας. Πριν κλείσω αυτή την παρουσίαση, να σας αναφέρω και κάτι που με δυσκόλεψε σαν αναγνώστη. Τα ονόματα. Όχι αυτά των χαρακτήρων, τα οποία επέλεξε ο συγγραφέα και φρόντισε να είναι σχετικά εύκολα, αλλά εκείνα των δρόμων και των τοποθεσιών. Και για του λόγου τον αληθές: Κόλμπιερσενσγκεδε ή Στόαρ Σέντερβολντστρέδε ή τέλος Ίνγκερσλεουσγκέδε. Έχω άδικο;

ΚΑΒΑΦΙΚΟΙ ΦΟΝΟΙ

ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Σελ. 514, Νοέμβριος 2012

     Μετά τη μεγάλη τόσο σε όγκο όσο και σε αξία τετραλογία του για τις περιπέτειες των ελληνίδων (κυρίως) και των ελλήνων στη εμφυλιοπολεμική Ελλάδα, ο πολυγραφότατος Θ. Παπαθεοδώρου, αλλάζει εντελώς ύφος και γράφει μια αστυνομική ιστορία, που είναι φόρος τιμής στον Κωνσταντίνο Καβάφη και το έργο του. «Έτσι και τώρα που άλλα ζητεί η ψυχή μου, έγραψα και παραδίδω στα χέρια σας, ένα βιβλίο για ότι αγαπώ…Ήθελα ακόμη το μυθιστόρημα αυτό να έχει κάτι από την ειρωνεία και από το χιούμορ που ο Καβάφης απεριόριστα εκτιμούσε…Έτσι διάλεξα την παράδοξη φόρμα του αστυνομικού μυθιστορήματος…».

     Ήρωας του βιβλίου, είναι ένας κυνικός ντετέκτιβ, ο Νίκος Μάντης, ο οποίος «Είχε επιστρέψει στην Αθήνα πριν από ένα χρόνο, αφού είχε ξοδέψει ένα σκασμό λεφτά και είκοσι χρόνια στην Αμερική, τη γη της επαγγελίας. Μόνο που για κείνον ο χαρακτηρισμός αποδείχθηκε γράμμα κενό».

     Μέσα σ’ αυτό το χρόνο, ο Μάντης, ασχολήθηκε με τέσσερις ευτελείς υποθέσεις, που δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του. Είχε τα έξοδα του γραφείου, τις συχνές «καταθέσεις» του στα τραπέζια του τζόγου και έπρεπε να πληρώνει τα νοσήλια μιας ιδιωτικής κλινικής όπου νοσηλεύονταν ο αδερφός του σε άσχημη κατάσταση, μετά από σοβαρό τραυματισμό. Έτσι του φαίνεται μάννα εξ ουρανού η υπόθεση που του αναθέτει κάποιος άγνωστος πελάτης μέσω mail, η αμοιβή που του υπόσχεται (20.000 ευρώ) και η προκαταβολή που μπαίνει στο λογαριασμό του. Η υπόθεση αφορά την εξιχνίαση του φόνου της εξαιρετικά πλούσιας, υπερήλικης (98 ετών), με όχι τόσο άψογο παρελθόν και φανατικής θαυμάστριας του Κ. Καβάφη, Πανδώρας Καλλέργη. «Ήταν το πρωί της 11ης Ιουλίου. Ο φόνος προσδιοριζόταν γύρω στα μεσάνυχτα της προηγούμενης μέρας, αλλά η υπηρέτρια είχε βρει το πτώμα τα χαράματα, όταν επέστρεψε από την ολονυκτία στο μοναστήρι όπου συνήθιζε να πηγαίνει…».

     Η πορεία των ερευνών θα φέρει στο δρόμο του, τον καθηγητή Ξενοφώντα Δαρείο. Ο καθηγητής είναι από την Αλεξάνδρεια, έχει σπουδάσει αρχαιολογία, είναι παθιασμένος με τον Καβάφη, έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και «συγκεντρώνει πάνω του ότι ακριβώς σιχαίνεται ο Μάντης: είναι μορφωμένος, μυστηριώδης, απόκοσμος και κυρίως ομοφυλόφιλος». Παρ’ όλα αυτά, ο Μάντης του ζητά να συνεργαστούν και παραδόξως αυτός δέχεται!

     Όμως ο δολοφόνος, δεν αρκείται μόνο στην Καλλέργη. Οι «σκηνοθετημένοι» με βάση συγκεκριμένα ποιήματα του Καβάφη φόνοι διαδέχονται ο ένας τον άλλο και σε κάποια στιγμή ο Μάντης συνοψίζει την κατάσταση ως εξής: «Μια ασώματος κεφαλή πάνω σε ένα δίσκο κι ένα παραβιασμένο μυστηριώδες δωμάτιο. Τέσσερις ποιητικοί φόνοι και τρεις γριές πουτάνες. Ένας Αλβανός φύλακας και μια κωφάλαλη που εξαφανίστηκε. Ο Μάντης ένιωσε σαν έβδομο μέλος των Μόντι Πάιθον». Η αναζήτηση της λύσης, θα φέρει τους δύο αλλόκοτους «συνεργάτες» στην Αλεξάνδρεια, όπου αποδύονται σε ένα κυνηγητό προκειμένου να ανακαλύψουν πρώτοι τα μυστικά που κρύβει η αινιγματική Λέσχη της Ιθάκης και να λύσουν τα μυστήρια των φόνων, που συνεχίζονται…

     Η αλλαγή ύφους του συγγραφέα, κρίνεται ως απολύτως επιτυχημένη. Δημιουργεί δύο σπαρταριστούς χαρακτήρες-συνεργάτες, που ο ένας απέχει «έτη φωτός» από τον άλλο. Η σωστή δομή της αστυνομικής ιστορίας, οι πολλές έξυπνες και ιδιαίτερα χιουμοριστικές ατάκες και το σασπένς, συνιστούν μία απολαυστική κι αξιοπρόσεκτη αστυνομική ιστορία, που αν κατάλαβα καλά από τον τρόπο που τελειώνει, θα πρέπει να έχει και συνέχεια. Επίσης πρέπει να πω ότι άκρως επιτυχημένο είναι και το «παιχνίδι» που κάνει ο συγγραφέας με τα ονόματα, μιμούμενος «το ειρωνικό ύφος με το οποίο εκείνος (ο Καβάφης) εκφραζόταν πάντα στη ζωή και στους στίχους του». Τέλος θέλω να συμπληρώσω κάτι ακόμη. Με συγκίνησε ιδιαίτερα κάτι που είπε ο Θ. Παπαθεοδώρου για το βιβλίο του και θέλω να το σας το μεταφέρω: «Το μυθιστόρημα είναι αφιερωμένο σε αυτόν. Τον αξιότιμο κύριο Κωνσταντίνο Καβάφη. Ένα πνεύμα λαμπρό που φέγγει μες στην ψυχή μου αυτές τις δύσκολες μέρες του λιγοστεμένου φωτός. Ένα πνεύμα που θέλω να μοιραστώ μαζί σας, με ένα ελαφρύ χαμόγελο. Αισιόδοξο, αλλά και κάπως ειρωνικό. Καβαφικό». Θα περιμένω με ανυπομονησία την επόμενη «περιπέτεια» (ή μήπως τις επόμενες;), του ντετέκτιβ Μάντη και του καθηγητή Δαρείου, που, επειδή ο Θ. Παπαθεοδώρου μας έχει δείξει ότι μπορεί να τα καταφέρει καλά με ότι είδος λογοτεχνίας κι αν καταπιαστεί, πιστεύω ότι θα είναι εξίσου καλή με την πρώτη.