ΕΚΕΙΝΗ ΤΗ ΜΕΡΑ

DENNIS LEHANE

Μετάφραση ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

Σελ. 775, Νοέμβριος 2014

     Τη ζωή στην Αμερική της δεκαετίας του 1910, περιγράφει στο καινούριο του βιβλίο, ο Ντ. Λεχέιν. Η δεκαετία αυτή, εκτός του ότι περιελάμβανε τη διεξαγωγή του φονικότατου Α! παγκοσμίου πολέμου, ήταν μια εποχή πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών, που σηματοδότησαν την πορεία των ΗΠΑ προς το μέλλον.

     Η εξέλιξη του μύθου γίνεται μέσω της αφήγησης της πορείας δύο ανθρώπων, ενός λευκού κι ενός μαύρου, που ζουν στη Βοστώνη. Ο λευκός είναι ο αστυνομικός Ντάνι Κόφλιν. Είναι γόνος μιας ιρλανδικής συντηρητικής οικογένειας αστυνομικών, που χαίρει σεβασμού τόσο ανάμεσα στους απλούς αστυνομικούς, όσο και ανάμεσα στη φυσική και πολιτική ηγεσία της αστυνομίας της Βοστώνης. Το ίδιο σεβασμό απολαμβάνει και από ανθρώπους που δρουν στο παρασκήνιο της πολιτικής ζωής, αλλά μπορούν να επηρεάσουν πρόσωπα και καταστάσεις, προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.

     Παρά τις αρχικές του αντιρρήσεις, οργανώνεται στην συνδικαλιστική οργάνωση των αστυνομικών και γίνεται ένας από τους ηγέτες της. Όμως με την πίεση του πατέρα του και των φίλων του, και με την απειλή της απόλυσης, υποχρεώνεται να πάρει μέρος στο κυνήγι των «ριζοσπαστών», των «μπολσεβίκων» και ανθρώπων που αγωνίζονται να βελτιώσουν τους όρους και το επίπεδο διαβίωσης, παρά το ότι βλέπει με συμπάθεια τους αγώνες τους.

     Ο μαύρος, ο Λούθερ Λόρνενς, σε μια συμπλοκή, για να σώσει τη ζωή του αναγκάζεται να πυροβολήσει και να σκοτώσει ένα από τα αφεντικά του εγκλήματος στην Τάλσα της Οκλαχόμα. Κυνηγημένος από την αστυνομία αλλά και συνεργούς του κακοποιού, καταφεύγει στη Βοστώνη, όπου βρίσκει εργασία σαν υπηρέτης στην οικογένεια Κόφλιν. Κι ενώ ψάχνει απεγνωσμένα τρόπο να επιστρέψει κοντά στην έγκυο γυναίκα του, συνδέεται με μια ομάδα που αγωνίζεται για τα δικαιώματα των μαύρων.

     Μέσα από την αφήγηση της διαδρομής των δύο ηρώων, ξεδιπλώνονται τα κρίσιμα γεγονότα που σημάδεψαν τις ΗΠΑ του μεσοπολέμου και την έκαναν αυτό που είναι σήμερα: η ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος και στη συνέχεια η άλωση και η ήττα του, η σύγκρουση των εργατών με τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς και τους ιδιωτικούς «στρατούς» των κεφαλαιοκρατών εργοδοτών, ο αγώνας για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών και των άλλων μειονοτήτων. Η πλοκή κορυφώνεται με τη μεγάλη απεργία των κακοπληρωμένων αστυνομικών στη Βοστώνη, που καταπνίγεται βάρβαρα από τους απεργοσπάστες, που για ένα άθλιο μεροκάματο κατάγονται στην αστυνομία κι εν μία νυκτί ονομάζονται αστυνομικοί. «Στον πόλεμο είχαν σκοτωθεί εκατομμύρια. Για τίποτα άλλο παρά για ένα κομμάτι γης. Και να που στους δρόμους όλου του κόσμου συνεχιζόταν η ίδια μάχη. Εκείνη τη μέρα στη Βοστώνη, την επόμενη κάπου αλλού. Οι φτωχοί πολεμούσαν εναντίον των φτωχών. Όπως έκαναν πάντα. Όπως τους προέτρεπαν να κάνουν. Και αυτό δεν θα άλλαζε ποτέ».

     Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, με εξαιρετικό αφηγηματικό ρυθμό, που απεικονίζει με ιδανικό τρόπο την κοινωνική πάλη και που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον. Το μόνο που θα «δυσκολέψει» ή θα κουράσει τον έλληνα αναγνώστη, είναι οι συχνές και μακροσκελείς αναφορές στο μπέηζ μπολ. Όμως επειδή οι αναφορές αυτές δεν παίζουν βασικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας, αλλά χρησιμοποιούνται περισσότερο για να καταδείξουν την «ατμόσφαιρα» της ρευστής αυτής περιόδου, μπορούν να διαβαστούν και «διαγώνια» χωρίς να χαθεί κάτι από το σασπένς της εξέλιξης του μύθου.

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ

JANE JOHNSON

Μετάφραση ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΛΟΦΩΛΙΑΣ

Εκδόσεις ΚΑΛΕΝΤΗΣ

Σελ. 558, Ιούνιος 2015

     Ένα πολύ καλογραμμένο κι ενδιαφέρον ιστορικό μυθιστόρημα είναι το «Η Γυναίκα Του Σουλτάνου» της αγγλίδας Τζ. Τζόνσον. Απ’ όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, αυτό είναι το πρώτο της βιβλίο που μεταφράζεται στα ελληνικά και αποτελεί την ιδανική ευκαιρία για τη γνωριμία της με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

     Ο Νους-Νους, (στα αραβικά σημαίνει «μισό-μισό»), είναι ο γιος ενός φύλαρχου της υποσαχάριας Αφρικής, που αιχμαλωτίστηκε από δουλέμπορους, σε μετεφηβική ηλικία. Αφού ευνουχίστηκε, πουλήθηκε στο σουλτάνο του Μαρόκου, Μουλάι Ισμαήλ. Ο συγκεκριμένος σουλτάνος, βασίλεψε από το 1672 ως το 1727, ένα αξιοσημείωτα μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπήρξε ουσιαστικά ο τελευταίος «μεγάλος» σουλτάνος, αφού μετά το θάνατό του το 1727, το Μαρόκο κατέρρευσε, μετά από τις λυσσαλέες εμφύλιες έριδες για τη διαδοχή. Στη διάρκεια της κυριαρχίας του, επέκτεινε τα όρια της επικράτειάς του, υπέταξε τις βερβέρικες φυλές του Άτλαντα, απέκρουσε τις επιθέσεις των Οθωμανών και ασχολήθηκε με ζήλο με τις κατασκευές. Αναστύλωσε τζαμιά, τεμένη, γέφυρες κ.α., ενώ το πιο εντυπωσιακό του έργο, αποτελεί το ανακτορικό συγκρότημα στη Μενκές. Εδώ υπηρετεί ο Νους-Νους, ως γραφέας, που είχε την τύχη, πριν καταλήξει στην Αυλή, να έχει για αφέντη έναν ευρωπαίο, που του έμαθε γραφή και ανάγνωση, τον μύησε στα μυστικά της επιστήμης, ενώ του έμαθε και ξένες γλώσσες. Ένα από τα καθήκοντα του Νους-Νους, είναι να τηρεί το αρχείο με τις «επαφές» του σουλτάνου με τις αμέτρητες παλλακίδες του, ώστε να είναι βέβαιη η «γνησιότητα» των παιδιών του. Λέγεται ότι το 1703, είχε 525 αγόρια και 342 κορίτσια, ενώ ότι το 1721, τα αγόρια είχαν ξεπεράσει τα 700!!!

     Μια μέρα, μετά την επίσκεψή του στο παζάρι, ο Νους-Νους κατηγορείται άδικα για το φόνο ενός βοτανοπώλη. Όμως δικάζεται και καταδικάζεται με συνοπτικές διαδικασίες σε θάνατο, με το συνηθισμένο εκείνη την εποχή τρόπο: το κάρφωμα ενός καρφιού στο κεφάλι! Κι ενώ ο άτυχος δούλος περιμένει να εκτελεστεί, πειρατές αιχμαλωτίζουν μια νεαρή αγγλίδα, την Άλις Σουάν, που καταλήγει στην Αυλή, για να ενταχθεί στο χαρέμι του σουλτάνου. Η Άλις έχει περιορισμένες επιλογές: ή αποκηρύσσει την πίστη της, ασπάζεται το Ισλάμ και εντάσσεται στο χαρέμι ή την περιμένει ο θάνατος. Κάποιος όμως πρέπει να το εξηγήσει αυτό στην Άλις κι ο μόνος που έχει επαρκείς γνώσεις αγγλικής γλώσσας είναι ο Νους-Νους. Αυτό του σώζει τη ζωή.

     Οι δύο τους αναπτύσσουν μεταξύ τους μεγάλη συμπάθεια και προσπαθούν να επιβιώσουν, αποφεύγοντας τις ίντριγκες του χαρεμιού, που διευθύνει η σύζυγος του σουλτάνου, η περίφημη Ζιντάνα, που είναι ειδική στα δηλητήρια και τη μαύρη μαγεία.

     Ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, που καταφέρνει να συνδυάσει με μοναδική μαεστρία και τηρώντας τις ισορροπίες, τα ιστορικά γεγονότα με τη μυθοπλασία και χάρη στην αφηγηματική δεινότητα της συγγραφέως, να απεικονίσει με υπέροχο τρόπο, τόπους και εποχές. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα, που κρατάει αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.  

ΣΗΜΑΔΕΜΕΝΗ ΠΕΜΠΤΗ

NICCI FRENCH

Μετάφραση ΟΥΡΑΝΙΑ ΤΟΥΤΟΥΝΤΖΗ

Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

Σελ. 467, Νοέμβριος 2014

     Το συγγραφικό δίδυμο των Nicci Gerard και Sean French, που υπογράφει τα βιβλία του με ψευδώνυμο-συνδυασμό των δύο ονομάτων, μας παρουσιάζει το τέταρτο βιβλίο της σειράς με πρωταγωνίστρια την ψυχοθεραπεύτρια Φρίντα Κλάιν, που όλα έχουν την ιδιαιτερότητα, να περιλαμβάνουν στον τίτλο τους, μια διαφορετική ημέρα της εβδομάδας. (Blue Monday, Tuesday’s Gone, Σκοτεινή Τετάρτη και τώρα Σημαδεμένη Πέμπτη. Όλα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα).

     Στο μυθιστόρημα αυτό, η Φρίντα έρχεται αντιμέτωπη με μια περίπτωση που θα την αναγκάσει να επιστρέψει στο βαρετό Σάφολκ, την παράκτια περιοχή στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε και στην οποία είχε αποφασίσει να μη γυρίσει ποτέ, όταν έφυγε από εκεί στα 18 της χρόνια. Όμως, αρκετά χρόνια αργότερα, μια παλιά της συμμαθήτρια, θα την επισκεφθεί στο γραφείο της στο Λονδίνο και θα της ζητήσει να βοηθήσει την έφηβη κόρη της, που παρουσιάζει προβλήματα συμπεριφοράς. «Τον τελευταίο χρόνο πάνω-κάτω, η Μπέκι άλλαξε. Ξέρω πως θα μου πεις «Είναι απλώς η εφηβεία. Για ποιο λόγο ανησυχείς;» Κι όμως, εγώ ανησυχώ. Στην αρχή, ήταν απλώς απόμακρη και νευρική και δεν ήθελε να μου μιλήσει για τίποτα. Ανησύχησα, μήπως όλα αυτά είχαν σχέση με ναρκωτικά ή με αγόρια. Ή και με τα δύο. Προσπάθησα να τη ρωτήσω, προσπάθησα να την πλησιάσω. Αλλά δεν κατάφερα τίποτα». Η Φρίντα δέχτηκε να δει την Μπέκι με σκοπό να την παραπέμψει σε κάποιο συνάδελφό της. Όμως αυτό που της αποκάλυψε, την έκανε να επανεξετάσει την πρόθεσή της. Η συμπεριφορά της Μπέκι έχει συγκεκριμένη αιτία και της ξυπνά μνήμες από μια παρόμοια υπόθεση που συνέβη στην ίδια, η οποία έγινε χρόνια πριν κι αποτέλεσε την κυριότερη αιτία διαφωνίας με τη μητέρα της.

     Αποφασίζει να επισκεφθεί τη Μπέκι στο σπίτι της, που βρίσκεται στη γενέτειρα της. Με την ευκαιρία, κάνει και μια επίσκεψη στη μητέρα της, με την οποία έχουν να μιλήσουν πολλά χρόνια και η σχέση τους απέχει πολύ από το να είναι έστω και στοιχειωδώς καλή! Στη σύντομη επίσκεψή της, αντιλαμβάνεται ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά με την υγεία της και τη στέλνει για εξετάσεις. Τα αποτελέσματα είναι πολύ άσχημα. «Διαγνώστηκε με κακοήθη όγκο στον εγκέφαλο, ο οποίος δεν είναι χειρουργήσιμος, και αυτό καταλαβαίνετε από μόνοι σας τι σημαίνει. Κατά πάσα πιθανότητα, δεν της απομένουν παρά λίγοι μήνες ζωής ακόμη».

     Οι εξελίξεις όμως είναι καταιγιστικές! Η Μπέκι βρέθηκε απαγχονισμένη στο δωμάτιό της. Η Φρίντα είναι σίγουρη ότι παρά τις ενδείξεις, δεν πρόκειται για αυτοκτονία, αλλά για φόνο. Η τοπική αστυνομία δεν την πιστεύει και «κλείνει» την υπόθεση. Αναγκασμένη να μένει στο Σάφολκ, νοικιάζει ένα δωμάτιο στο σπίτι μιας παλιάς της συμμαθήτριας, για να μένει κοντά στη μητέρα της, ανακαλύπτει και κάποιες άλλες ύποπτες αυτοκτονίες, που συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια της απουσίας της. Πιστεύει ότι έχουν σχέση τόσο με τη δική της υπόθεση όσο και την υπόθεση της Μπέκι. Τότε η Φρίντα θέτει την ψυχολογία στην υπηρεσία της εξιχνίασης του εγκλήματος και ξεκινά μόνη της να ανακαλύψει αυτόν που διέπραξε το έγκλημα και ίσως παραμονεύει να επιλέξει το επόμενο θύμα του.

     Η Φρίντα Κλάιν, χάρη στις γνώσεις και τη διορατικότητά της, παρά το γεγονός ότι το περιβάλλον στο οποίο κάνει τις έρευνές της, είναι από απροκάλυπτα έως συγκαλυμμένα εχθρικό, καταφέρνει να φτάσει στην αλήθεια, σ’ αυτό το συναρπαστικό μυθιστόρημα, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.