CASTA DIVA

ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ. Η ΚΡΥΦΗ ΖΩΗ ΤΗΣ
LYNDY SPENCE
Μετάφραση ΧΡΥΣΑ ΦΡΑΓΚΙΑΔΑΚΗ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Σελ. 474 (+19 φωτογρ. υλικό), Νοέμβριος 2021

 
     Μια ακόμη βιογραφία της Μαρία Κάλλας, που βασίζεται σε νεώτερα στοιχεία και την αποκαλυπτική αλληλογραφία της, είναι το βιβλίο της ιστορικού και συγγραφέως

L. Spence.

     Η συγγραφέας ξεκινά την αφήγηση με την γέννηση της Μαρίας στο νοσοκομείο Flower του Μανχάταν στις 2 Δεκεμβρίου του 1923. Η οικογένεια Καλογερόπουλου, είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ μόλις τέσσερις μήνες πριν. Οι λόγοι που ανάγκασαν τον Γιώργο Καλογερόπουλο που ήταν φαρμακοποιός με ανθούσα επιχείρηση να πάρει τη σύζυγό του Λίτσα και την μεγάλη του κόρη Υακίνθη και να φύγουν από τον Μελιγαλά, είναι κάπως… σκοτεινοί. Αρκετά χρόνια αργότερα, η σύζυγός του έλεγε, ότι διατηρούσε παράνομη σχέση με την κόρη του τότε δημάρχου, η οποία έμεινε έγκυος κι έφυγαν για να αποφευχθεί το σκάνδαλο. Επειδή όμως η Λίτσα δεν θεωρείται και πολύ αξιόπιστη, οι σχέσεις της με τον άντρα της δεν ήταν οι καλύτερες και η μετανάστευση στις ΗΠΑ την ενόχλησε πολύ, αυτή η εκδοχή αν και φαίνεται λογική, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί.

     Η Μαρία γεννήθηκε για να «αντικαταστήσει» τον γιο της οικογένειας, που αρρώστησε και πέθανε σε ηλικία δύο ετών το 1922. «Απογοητευμένη που το μωρό της ήταν κορίτσι, η Λίτσα έστρεψε το κεφάλι προς το παράθυρο και για τέσσερις μέρες αρνιόταν να την κοιτάξει. Εκείνη είχε θελήσει άλλο ένα ξανθομάλλικο και γαλανομάτικο αγόρι, και αντί γι’ αυτό είχε προκύψει μια κόρη με κατάμαυρα μαλλιά και μαύρα μάτια». Από τότε η Μαρία βίωσε την απόρριψη της μητέρας της πολλές φορές ακόμη κι έφτασε στο σημείο, αργότερα όταν πια ήταν ενήλικη και διάσημη να πει «Δεν την αντέχω αυτή τη γυναίκα, μου έχει καταστρέψει τη ζωή». 

     Η φτωχική ζωή στην Αμερική, χειροτέρεψε τις ήδη τεταμένες σχέσεις μέσα στην οικογένεια Καλογερόπουλου. Το 1936, η Λίτσα πήρε τις δύο κόρες της κι επέστρεψε στην Αθήνα. Η «επίσημη» εκδοχή ήταν για να σπουδάσει η Μαρία στο Ωδείο Αθηνών. Η πραγματικότητα όμως, ότι για την επιστροφή ευθύνεται ο αλλοπρόσαλλος και ανερμάτιστος χαρακτήρας της Λίτσας.

     Η Μαρία ξεκίνησε τις σπουδές της και παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε λόγω της εμφάνισής της, (« Διχασμένη καθώς ήταν ανάμεσα στο κορίτσι και στην καλλιτέχνιδα, τα χρόνια της διάπλασης της Μαρίας αμαυρωνόταν από τον εσωτερικό αγώνα της να αποδεχτεί την εμφάνισή της, παρά το ότι η φωνή της εξασφάλιζε επαίνους […] Μόνο όταν τραγουδούσε ένιωθε ότι την αγαπούσαν πραγματικά») αλλά και της «ζήλειας» για το θειο χάρισμα της φωνής της, δεν λύγισε. Πάλεψε, εργάστηκε κι έγινε μια από τις μεγαλύτερες υψίφωνους στην ιστορία της όπερας. Ο δρόμος της δεν ήταν εύκολος, αλλά αυτή άντεξε. «Το μόνο όπλο μου-ένα όπλο ισχυρό και δίκαιο-είναι να είμαι πάντοτε προετοιμασμένη. Λένε, ότι κερδίζω πάντα. Αυτά είναι τα μέσα μου: δουλειά και προετοιμασία».   

     Το βιβλίο της Σπενς, είναι μια εξαντλητική βιογραφία, που φωτίζει όλες τις πτυχές της ζωής της Μαρίας Κάλλας. Η οποία ήταν μια γυναίκα «που πάλεψε με την νευρομυϊκή διαταραχή κι έχασε τη φωνή της λόγω της ασθένειας της και λόγω των καταχρήσεων, η ντίβα που στο τέλος της ζωής της είχε απομείνει μόνη στο Παρίσι, είναι ο ίδιος άνθρωπος που μέχρι και σήμερα προκαλεί τεράστια συγκίνηση μέσα από τις αριστουργηματικές ηχογραφήσεις της». Μια γυναίκα που το μόνο που αποζητούσε ήταν η αγάπη! Έφυγε από τη ζωή στις 16 Σεπτεμβρίου του 1977 στο Παρίσι.

     Το βιβλίο συνοδεύουν 19 σελίδες με φωτογραφίες από την ζωή της Μαρίας Κάλλας

ΨΙΘΥΡΟΣ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΑΚΟΗ
VINCENT KLIESCH/SEBASTIAN FITZEK
Μετάφραση: ΧΡΥΣΑ ΜΠΑΝΙΑ
Εκδόσεις Ε.Ο.ΛΙΒΑΝΗ
Σελ. 329, 2021

     Μια ακόμη περιπέτεια της δημοσιογράφου Γιούλας Ανζοργκε και του ειδικού στην φωνητική εγκληματολογία καθηγητή Ματίας Χέγκελ, περιλαμβάνει το βιβλίο «Ψίθυρος Θανάτου» και είναι το δεύτερο της σειράς «Ακοή».

     Μετά την δίκη και την απαλλαγή λόγω αμφιβολιών του Ματίας Χέγκελ, τον οποίο η Γιούλα κατηγόρησε ότι δολοφόνησε την γυναίκα του, οι δύο τους συναντιούνται κοντά στα δικαστήρια του Βερολίνου. Αυτήν την συνάντηση προκάλεσε ο Χέγκελ κι έπεισε την δημοσιογράφο να παραστεί, λέγοντας της ότι θα της δώσει σημαντικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο αδελφός της Μόριτς είναι ζωντανός. Ο Μόριτς κατηγορήθηκε ότι διέπραξε ένα αποτρόπαιο έγκλημα στην Αργεντινή, όπου είχαν πάει με την Γιούλα. Οι αστυνομία τον συνέλαβε και λίγες μέρες μετά ανακοίνωσε ότι αυτοκτόνησε στο κελί του. Η Γιούλα όμως ποτέ δεν πίστεψε αυτήν την ιστορία κι από τότε που επέστρεψε στην Γερμανία, ψάχνει στοιχεία που αθωώνουν τον αδελφό της κι αποδεικνύουν ότι είναι ζωντανός. Ο Χέγκελ, που έχει λάβει ένα «κωδικοποιημένο» τηλεφώνημα από τον Μόριτς, συνοδεύεται από τον δικηγόρο του Δρ. Βάρμπελοφ και η Γιούλα από τον «αρραβωνιαστικό» της Πάουλ. Κι ενώ οι δύο τους έχουν απομακρύνονται για να κάνουν μια πιο ιδιωτική συζήτηση, τα πάντα ανατρέπονται. «Ο Πάουλ κοίταξε προς τον Χέγκελ και τη Γιούλα, οι οποίοι είχαν βυθιστεί στη συζήτηση τους τόσο πολύ ώστε προφανώς δεν είχαν αντιληφθεί το όχημα. Τώρα άνοιγε από μέσα η συρόμενη πόρτα του χώρου φόρτωσης. Ένας μεγαλόσωμος άντρας, με το πρόσωπο κρυμμένο κάτω από μια μάσκα του σκι, κατέβηκε από το όχημα και άρχισε να κατευθύνεται γρήγορα και αποφασιστικά προς τη Γιούλα και τον Χέγκελ […] Ο καθηγητής έβαλε το σώμα του ανάμεσα στη Γιούλα και τον μασκοφόρο, ο οποίος τότε έστρεψε το όπλο προς εκείνον. Ο Χέγκελ άρπαξε με θάρρος το πιστόλι τη στιγμή που αυτό εκπυρσοκροτούσε ακριβώς δίπλα στο κεφάλι του. Έπιασε το δεξί του αυτί με μια κραυγή και κατέρρευσε αβοήθητος. «Ανεβείτε! Και οι δύο! Αμέσως!». Ο μασκοφόρος μιλούσε πολύ δυνατά με νοτιοαμερικάνικη προφορά και η φωνή του ήταν σκοτεινή και ισχυρή».

     Η Γιούλα και ο Χέγκελ, έχουν πέσει θύματα απαγωγής. Μετά το πρώτο σοκ, βγάζουν το συμπέρασμα ότι σίγουρα η απαγωγή τους, έχει σχέση με τον Μόριτς. Ακόμα υποψιάζονται ότι θα τους υποβάλλουν σε σκληρά βασανιστήρια, για να τους αποσπάσουν όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν. «Τώρα οι δύο τους πρέπει να απαντήσουν σε ένα τρομακτικό δίλημμα. Αν λύσουν μαζί τον γρίφο του Μόριτς, ο αδελφός της Γιούλα θα σκοτωθεί. Αν δεν τον λύσουν, θα πεθάνουν βασανιστικά στην αιχμαλωσία…» αφού οι απαγωγείς «Δεν πρόκειται να πιστέψουν ότι δεν ξέρουμε τίποτα θα μας βασανίσουν και επειδή δεν μπορούμε να τους πούμε τίποτα, δε θα σταματήσουν. Πιστεύω πως την έχουμε βάψει άσχημα».

     Μια ακόμη συναρπαστική περιπέτεια με την δυναμική, πεισματάρα δημοσιογράφο και τον καθηγητή με τις εκπληκτικές ικανότητες και την εκπαιδευμένη ακοή που μπορεί από ανεπαίσθητους θορύβους και ήχους να αντιληφθεί πράγματα που ο μέσος άνθρωπος αδυνατεί να καταλάβει.

ΡΟΖΑ ΠΑΡΚΣ

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΝΙΚΗΣΕ ΤΟΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟ
ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΝΕΟΦΥΤΙΔΗΣ
Εκδόσεις ΠΗΓΗ
Σελ. 123, Ιούλιος 2021

      Την 1^η Δεκεμβρίου του1955, στο Μοντγκόμερι, την πρωτεύουσα της Αλαμπάμα, η 42χρονη Ρόζα Παρκς, που εργαζόταν σε εργαστήριο κατασκευής ρουχισμού, έκανε μια πράξη ανυπακοής, που έμελλε να αλλάξει την κατάσταση των μαύρων στην Αμερική. Επιστρέφοντας από τη βάρδια της, αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της σε έναν λευκό, όπως όριζαν οι νόμοι διαχωρισμού που ίσχυαν τότε σ’ αυτήν την Πολιτεία του αμερικανικού-βαθιά ρατσιστικού-Νότου. Οι αστυνομικοί που κλήθηκαν να επέμβουν, δεν θέλησαν να οξύνουν τα πνεύματα. Γι’ αυτό και την ρώτησαν μήπως δεν κατάλαβε τι της ζητήθηκε να κάνει, επειδή ήταν κουρασμένη. Η Ρόζα απάντησε «Ναι, έχω κουραστεί, αλλά όχι σωματικά. Σωματικά νιώθω το ίδιο κουρασμένη όπως μια συνηθισμένη μέρα. Έχω κουραστεί να υποχωρώ σε τέτοιες παράλογες απαιτήσεις». Η Ρόζα συνελήφθη και οδηγήθηκε σε δίκη. «Η δίκη έγινε στις 5 Δεκεμβρίου του 1955 και διήρκησε μόλις τριάντα λεπτά. Το δικαστήριο την έκρινε ένοχη και της επιβλήθηκε πρόστιμο 14 δολάρια. Η Ρόζα αμφισβήτησε την απόφαση του δικαστηρίου και τους νόμους περί φυλετικού διαχωρισμού, κάνοντας έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ».

     Η υπόθεση αποτέλεσε την θρυαλλίδα της έκρηξης ενός ειρηνικού κινήματος ανυπακοής κι εναντίωσης στους νόμους του φυλετικού διαχωρισμού, υπό την ηγεσία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Σαν πρώτη αντίδραση, οι χιλιάδες μαύροι του Μοντγκόμερι, έκαναν μποϊκοτάζ στην εταιρεία μεταφορών. Κανένας μαύρος δεν ανέβηκε σε λεωφορείο, ακόμα κι όταν χρειαζόταν να περπατήσει πολλά χιλιόμετρα για να πάει στη δουλειά του. «Το μποϊκοτάζ διήρκησε 381 μέρες. 381 μέρες κοινού αγώνα. 381 μέρες που ο κόσμος ενώθηκε εξαιτίας της Ρόζας. Ποτέ άλλοτε μέχρι τότε στην πόλη Μοντγκόμερι δεν έγινε τέτοια μαζική αντίσταση ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις. Το σύστημα μεταφορών της πόλης γονάτισε οικονομικά».

     Μέχρι που σχεδόν ένα χρόνο αργότερα ήρθε η δικαίωση: «Στις 13 Νοεμβρίου του 1956, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε τους νόμους περί φυλετικού διαχωρισμού στο Μοντγκόμερι, αντισυνταγματικούς».

     Ο κύπριος εκπαιδευτικός και βραβευμένος συγγραφέας Ν. Νεοφυτίδης, εμπνεύστηκε από την ιστορία της Ρόζα κι έγραψε ένα μικρό σε όγκο, αλλά μεγάλο σε ιδέες και περιεχόμενο βιβλίο. Εκτός από την εξαιρετική λογοτεχνική μετάπλαση της ζωής της Ρόζα, παρακολουθούμε τον αγώνα ενός μαύρου, του Σιλβέστερ κι ενός λευκού, του Άντριου, για να αλλάξουν την κατάσταση της μαύρης φυλής στην Αμερική, αλλά και την πορεία του Τζιμ, του οδηγού λεωφορείου, που με την ψυχή του γεμάτη μίσος, δεν θα διστάσει να αφαιρέσει δύο ζωές. Θα υπακούσει στις εντολές της Κου Κουξ Κλαν, της εγκληματικής οργάνωσης των λευκών του Νότου, που προωθούσε την κοινωνική προκατάληψη, το μίσος εναντίον των μαύρων, τις ρατσιστικές ιδέες κι επιδίωκε την διατήρηση του φυλετικού διαχωρισμού, που εξυπηρετούσε και οικονομικά τα λευκά αφεντικά! Τα μέλη της, δεν δίσταζαν να χρησιμοποιήσουν ακραία βία: ξυλοδαρμούς, λυντσαρίσματα, δολοφονίες, πυρπολήσεις σπιτιών κλπ, για να τρομοκρατήσουν τους μαύρους, αλλά και τους λίγους φωτισμένους λευκούς που τους στέκονταν αρωγοί στον αγώνα τους.

     Ο συγγραφέας ακόμη θέτει τον προβληματισμό του για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα, όχι μόνο στην Αμερική, αλλά σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ασφαλώς τα πράγματα έχουν αλλάξει από τη δεκαετία του ’50, αλλά απέχουν από το να είναι ιδανικά. Ο συνεχής «βομβαρδισμός» όλων μας εδώ και πολλά χρόνια με τις ρατσιστικές ιδέες, τις έχουν κάνει να αποκτήσουν γερές ρίζες στα μυαλά κάποιων. Όμως «στο χέρι μας είναι να εξαλείψουμε κάθε ίχνος ρατσισμού και προκατάληψης, έχοντας υπόψη και εφαρμόζοντας αυτό που λέει ο Ρόζα Παρκς στο βιβλίο “πως ένας άνθρωπος, μπορεί να αλλάξει τον κόσμο”

ΒΑΣΩ ΤΕΡΚΕΝΛΗ

Η Βασιλική Τερκενλή γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1960 και είναι απόφοιτος του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια. Σπούδασε νομικά στο ΑΠΘ και συμβουλευτική στο Mediterranean College. Έκανε επιμορφώσεις στο ΕΚΠΑ, στην κλινική ψυχολογία των εξαρτήσεων και στη διαχείριση διαζυγίου γονέων και στην εταιρία Alzheimer”s, στη στήριξη οικογενειών ασθενών με άνοια.

Διετέλεσε δικηγόρος, επιχειρηματίας και σύμβουλος ψυχικής υγείας. Έργα της: «Μηδενίζω Εδώ» (2021, εκδόσεις Μελάνι)

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσής σας για το βιβλίο σας «Μηδενίζω εδώ»;

     Βρίσκομαι σχεδόν 23 χρόνια στον χώρο της απεξάρτησης. Έχω δει ανθρώπους να χάνονται και άλλους να κερδίζουν το στοίχημα της ζωής και να εξελίσσονται με μια επώδυνη, αλλά συγκλονιστική πορεία. Όλο αυτό με επηρέασε και με γοήτευσε και ήθελα να μιλήσω για τον «δεινόσαυρο» στο σαλόνι, δίχως να γράψω μια επιστημονική μελέτη.

     Επίσης ήθελα να γράψω για τη γυναίκα, για τις ανησυχίες και τις ελπίδες μιας γενιάς. Η Γιάννα είναι μια «συλλογική» γυναίκα, μια ύπαρξη που θα συγκρουστεί και θα ανακαλύψει τον εαυτό της μέσα από μια σειρά προκλήσεων που αφορούν σχεδόν όλες τις γυναίκες της εποχής της σε κάποιο σημείο της ζωής της. Θα μιλήσει για το bodyshaming, το metoo, τον γάμο και το διαζύγιο, τη σύγκρουση γενεών και νοοτροπιών. Μια αναγνώστης ανέφερε χαρακτηριστικά : «Με βρήκα στην μάνα της, με βρήκα στην ίδια, με βρήκα στην αδελφή της, ακόμη και στον ψυχίατρο. Βρήκα στοιχεία μου σε διαφορετικά σημεία του βιβλίου».

       Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με αυτό και ποιο είναι  αυτό;

     Τα μηνύματα είναι περισσότερα από ένα. Κατ’ αρχήν ότι ο εθισμός δεν είναι μια συνθήκη που αφορά κάποιους περιθωριακούς τύπους. Έπειτα ότι ναρκωτικό δεν είναι μόνον η ηρωίνη, αλλά και η κοκαΐνη, η οποία μοιάζει να είναι κάπως απενοχοποιημένη στην Ελλάδα. Τέλος ότι κανείς δεν είναι καταδικασμένος να καταστραφεί από τα ναρκωτικά, αντιθέτως ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς ή πολύ αργά για να σταματήσει τη χρήση αναζητώντας βοήθεια σε κάποιο πρόγραμμα που του ταιριάζει.

Όμως το βιβλίο μιλά κυρίως για τη γυναίκα της γενιάς μου, τα κοινωνικά στερεότυπα, την αντίδραση, τον φεμινισμό, την οικογένεια, τα αδιέξοδα μια πόλης και μιας εποχής στα τέλη του 20^ου αιώνα.

     Η κεντρική σας ηρωίδα η Γιάννα, βασίζεται σε πραγματικό πρόσωπο, είναι εξ ολοκλήρου μυθοπλαστικός χαρακτήρας ή είναι «σύνθεση» διαφορετικών προσώπων;

     Η Γιάννα είναι αυθύπαρκτη. Κτίστηκε σιγά σιγά καθώς έγραφα το βιβλίο. Εμπεριέχει και αυτοβιογραφικά στοιχεία, καθώς και ιστορίες άλλων ανθρώπων. Οι αντιδράσεις της στις προκλήσεις της ζωής της, όπως περιγράφεται στο βιβλίο, είναι αυθεντικά δικές της, σχεδόν αυτόνομες. Η ίδια η ηρωίδα αποκαλυπτόταν σταδιακά σε μένα καθώς γεννιόταν στην φαντασία μου μέσα από άμεσες ή έμμεσες εμπειρίες. Δεν είχα από την αρχή κάποιο πλάνο γι’ αυτήν. Άρχισα να γράφω και ξεδιπλωνόταν μπροστά στα μάτια μου.

     Μια εμπειρία στην παιδική- νεανική ηλικία είναι δυνατό να οδηγήσει κάποιον σε τόσο αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές όσο την Γιάννα;

     Η οδύνη είναι προσωπική υπόθεση. Δεν υπάρχει μέτρο αντοχής σε κανέναν. Η δυσλειτουργική οικογένεια, η αυστηρή στερεοτυπική κοινωνία, το πένθος, ο ανδροκρατούμενος ιστός των 70s- 80s (που οι σύγχρονες γυναικοκτονίες αποδεικνύουν ότι δεν είναι και τόσο παλιός), όλα αυτά μπορεί να περάσουν απαρατήρητα σε κάποιες γυναίκες και μπορεί να οδηγήσουν σε αδιέξοδα κάποιες άλλες. Ο εθισμός είναι πολυπαραγοντικός και η Γιάννα κατέγραψε στο ιστορικό της πολύ περισσότερους παράγοντες υποβολής σε αυτόν από όσους θα μπορούσε να μεταβολίσει.

     Μπορεί ένας θεραπευτής, να παραμένει αποστασιοποιημένος όταν έχει μπροστά του ένα άτομο που θεωρεί ότι αντιμετωπίζει ανυπέρβλητα προβλήματα και προσπαθεί να τα διορθώσει ή κάποια στιγμή θα «σπάσει» και θα αντιδράσει όπως και ο ψυχολόγος του δικού σας έργου;

Ο θεραπευτής αλληλεπιδρά στα πλαίσια της θεραπευτικής διαδικασίας με τον θεραπευόμενο. Έχει συναισθήματα για όσα ακούει και προσωπικές αντιλήψεις. Είναι, όμως, εκπαιδευμένος να διαχειρίζεται την προσωπική του φόρτιση και υπάρχει πάντοτε και η σχέση του με τον επόπτη του, με τον οποίο συζητά και διαχειρίζεται τέτοιες παγίδες. Να διευκρινίσω ότι ο θεραπευτής δεν διορθώνει τα προβλήματα του πελάτη του. Τον βοηθά, στο βαθμό που το επιθυμεί και το επιτρέπει ο ίδιος ο θεραπευόμενος, να διαχειριστεί τις δυσκολίες του και να ξαναδιαβάσει τη ζωή του με διαφορετική οπτική και ερμηνεία, προκειμένου να ανακαλύψει δυνατότητές του που ήταν καλά κρυμμένες. Ο θεραπευτής δεν διορθώνει, βοηθά τον θεραπευόμενο διαχειριστεί καλύτερα τη ζωή του.

    Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Φυσικά. Η τέχνη, με όλες τις μορφές της, ανέκαθεν κατέγραφε, συγκινούσε και κινητοποιούσε τους ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο ότι στα ολοκληρωτικά καθεστώτα καίνε τα βιβλία. Υπάρχει ένα ρητό που λέει «τον φασισμό τον πολεμάς με το βιβλίο και τον ρατσισμό με το ταξίδι».

     Μπορεί η λογοτεχνία να δρομολογήσει αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο;

     Και βέβαια μπορεί. Η λογοτεχνία συγκινεί, ταξιδεύει, απενοχοποιεί, ταυτίζεται και παρακινεί καθρεφτίζοντας στις σελίδες της φανερές και κρυφές σκέψεις του αναγνώστη. Δεν χρειάζεται να αντιγράψεις τη ζωή του ήρωα, η οποία μπορεί να περιέχει και ένα στοιχείο υπερβολής. Αρκεί να συγκινηθείς σε μια στιγμή, σε κάποιο γεγονός, να ερμηνεύσεις με φρέσκο τρόπο κάτι που έζησες ή που είδες για να αλλάξεις ιδέες, να συμπεριφερθείς διαφορετικά, να αγκαλιάσεις περισσότερο.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Πάντα με γοήτευαν οι λέξεις, τα παραμύθια, οι ιστορίες. Από πιτσιρίκι χανόμουν μέσα στα βιβλία, μου άρεσε πολύ να διαβάζω. Πίστευα ότι όταν μεγαλώσω θα γίνω συγγραφέας. Τα κακά νέα είναι ότι μεγάλωσα.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

Ήμουν εκτός σπιτιού και μου τηλεφώνησαν ότι ήρθε ένα βαρύ δέμα. Παράτησα ό,τι έκανα κι έτρεξα με τη λαχτάρα που θα έτρεχα στο πρώτο ραντεβού. Ξεκλείδωσα, έτρεξα στην κουζίνα, πήρα το ψαλίδι κι έκοψα το περιτύλιγμα με χέρια που έτρεμαν. Τράβηξα ένα βιβλίο από το δέμα, το πήρα αγκαλιά κι άρχισα να χοροπηδώ μέσα στο σπίτι. Το μύρισα, άνοιξα τυχαία σε κάποιες σελίδες και διάβασα συγκινημένη τις λέξεις μου. Απίστευτο!!!

Όπως βλέπετε, επέλεξα να μην ονομάσω τα συναισθήματά μου, αλλά να περιγράψω τις αντιδράσεις μου, όπως ακριβώς κάνω και στο βιβλίο μου.

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

      Όσο γράφω τους ανακαλύπτω, υπάρχει μια διαλεκτική διάδραση μεταξύ μας, εξελισσόμαστε παρέα, αλλά πάντοτε κρατώ δικαίωμα ζωής και θανάτου επάνω τους. Όταν τελειώσει η ιστορία τους που θέλω να διηγηθώ και απευθυνθώ στους εκδοτικούς οίκους για να προτείνω να τους εμπιστευτούν και να τους τυπώσουν, είναι σαν να πηγαίνουν στο σχολείο, σαν να δίνουν εξετάσεις. Παύουν να με χρειάζονται και ενήλικοι πια διαδραματίζουν τη δική τους πορεία μέσα στο κοινωνικό σύνολο, όταν μιλούν για τον εαυτό τους μέσα από τις σελίδες του τυπωμένου βιβλίου. Μπορεί να αγαπηθούν, μπορεί να κινητοποιήσουν, μπορεί να μισηθούν. Η διαδρομή τους πια είναι αυτόνομη. Εγώ απλά, στα πλαίσια της διαφήμισης του βιβλίου, μπορεί να μιλήσω γι’ αυτούς στο βαθμό που μου επιτρέπουν κάτι τέτοιο. Δεν δίνω περιττές πληροφορίες, θα μιλήσουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους στον αναγνώστη.

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Φυσικά. Τα συναισθήματα είναι ίδια για όλους τους ανθρώπους. Αυτό που διαφέρει είναι τα γεγονότα. Οι ήρωές μου αντιδρούν συναισθηματικά στις προκλήσεις της ζωής και της θεραπευτικής σχέσης φυσιολογικά. Η Γιάννα, που έχει και τις περισσότερες διακυμάνσεις, φοβάται, χαίρεται, πονά, θυμώνει, ντρέπεται, έχει τύψεις, ποθεί, ζηλεύει. Ο γιατρός ανησυχεί, ελπίζει, συγκινείται. Έχω βιώσει όλες αυτές τις ποιότητες στη ζωή μου.

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωές σας;

     Και οι δύο βασικοί ήρωες. Υπάρχουν κομμάτια μου μέσα και στους δύο.

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

Δεν είναι ένας συγκεκριμένος. Για το βιβλίο αυτό, όπως και για το επόμενο που ήδη έχω γράψει, επέλεξα κάποια άτομα να το μοιραστώ καθώς το έγραφα. Προτίμησα να είναι διαφορετικές προσωπικότητες μεταξύ τους και να μην γνωρίζονται. Είναι τα άτομα στα οποία αφιερώνω τις ευχαριστίες μου στο τέλος του βιβλίου.

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Πράγματι, η ίδια η συγγραφή του βιβλίου με ταρακούνησε και λειτούργησε σαν μια ιδιότυπη ψυχοθεραπευτική σχέση ως προς εμένα. Πολλές φορές συγκινήθηκα με τις σκέψεις μου, τρόμαξα με την φαντασία μου, δοκίμασα τα όρια και τις αντοχές μου ως προς τις απόψεις μου.

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

Όχι δεν ένιωσα κάποιου είδους ανατροπή. Ωστόσο βίωσα βαθύτερη επικύρωση και ενσυναίσθηση ως προς τους ήρωές μου και τις ενέργειές τους. Στο δεύτερο βιβλίο μου, που είναι πολυπληθές με παράλληλες ιστορίες ηρώων που μοιραία θα συναντηθούν, ένιωσα και συμπόνεσα ακόμη και τους αντιπαθητικούς ήρωές μου.

Στην πραγματικότητα ο συγγραφέας λέει μια ιστορία που βρίσκεται μέσα του, κτίζεται και παίρνει μορφή με την δική του φαντασία. Καθώς ξεδιπλώνεται επηρεάζεται από αυτήν, αλλά δεν ανατρέπεται. Οι εσωτερικές αλλαγές μου συμβαίνουν σταδιακά, σχεδόν ανεπαίσθητα, καθώς γράφω. Δεν βιώνω την συγγραφή ως μια επαναστατική δράση, αλλά ως μια εξελικτική διαδικασία ωριμότητας.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Πάρα πολύ. Θα ήθελα να είχα μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μαζί τους, να δεχτώ ερωτήσεις, να απαντήσω σε απορίες. Δυστυχώς δεν έχω συχνά αυτή τη δυνατότητα.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Σε κάποιες περιπτώσεις, ναι. Υπάρχουν άνθρωποι που είδαν πτυχές των ηρώων ή ταυτίστηκαν με στοιχεία που δεν φανταζόμουν ότι θα ανακάλυπταν. Ωστόσο στενοχωριέμαι όταν αντιμετωπίζουν το βιβλίο ως μια ιστορία που έχει σχέση με τα ναρκωτικά. Το βιβλίο με αφορμή την απεξάρτηση, θίγει πάρα πολλά άλλα ζητήματα, όπως είναι το metoo, ο γάμος και το διαζύγιο, η μητρότητα, η ασθένεια, η βία ή η ψυχρότητα στην οικογένεια. Είναι ένα βιβλίο, που όπως μου είπε ένα άνδρας αναγνώστης, τον βοήθησε να κατανοήσει καλύτερα τις γυναίκες.

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σα επηρέασε;

     Οι συγγραφείς που μου αρέσουν πάρα πολύ, γράφουν εντελώς διαφορετικά από εμένα. Μου αρέσουν λυρικές πένες. Το βιβλίο μου έχει πολλά χαρίσματα, όμως είναι σκληρό, σχεδόν ωμό σε κάποιες περιγραφές. Ο τρόπος γραφής μου είναι τόσο αυθεντικός που αναρωτήθηκα κι εγώ η ίδια αν υπάρχει αναγνωστικό κοινό για κάτι τόσο αιχμηρό. Οι συγγραφείς που αγαπώ με επηρέασαν ως προς το ότι κάθισαν και τόλμησαν να αποτυπώσουν μια ιστορία στο χαρτί. Από το «Στο ντιβάνι» του IrvinYalom, το οποίο είχα διαβάσει πριν από πολλά χρόνια απνευστί, εμπνεύστηκα το να κτίσω την ιστορία της Γιάννας μέσα από μια διαδικασία ψυχοθεραπείας. Ο Yalom βέβαια στο βιβλίο του μιλά περισσότερο για τις εσωτερικές μάχες του θεραπευτή, εγώ επέλεξα να επικεντρωθώ στην θεραπευόμενη.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Ούτε εύκολη, ούτε δύσκολη. Είναι μια αυτονόητη διαδικασία. Έγραφα πολύ πριν γράψω βιβλίο. Έγραφα ημερολόγια ταξιδιών, σημειώσεις, εντυπώσεις καθημερινότητας. Έγραφα σε χαρτάκια, στα περιθώρια των βιβλίων που διάβασα, σε τετράδια, παντού και πάντα υπάρχει στυλό κοντά μου. Για μένα το γράψιμο είναι εσωτερική ανάγκη και μορφή έκφρασης.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Όπως ήδη προανέφερα, το δεύτερο βιβλίο μου είναι ήδη έτοιμο. Διαδραματίζεται σε δύο πόλεις, Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη και αφορά στη σύγχρονη εποχή. Είναι πολυπληθές, με παράλληλους βίους περισσότερων ηρώων. Θα το προωθήσω στους εκδοτικούς οίκους αφού πρώτα το «Μηδενίζω εδώ» χαράξει την πορεία του.

Επίσης, ήδη κάνω έρευνα και συλλέγω στοιχεία για το τρίτο βιβλίο μου. Πιθανόν να τολμήσω ένα ιστορικό μυθιστόρημα που θα αφορά στην ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, από την περιοχή της Καππαδοκίας. Αυτό είναι κάτι που θα το ήθελα πολύ. Ελπίζω να το καταφέρω.

 
Σας ευχαριστώ πολύ!

ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΜΕΣΑ ΤΟΥΣ

ΚΑΝΗ ΚΑΡΑΒΑ
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 362, Μάιος 2021

      Στο Βερολίνο του 1938,εκτυλίσσεται το κύριο μέρος του νέου μυθιστορήματος της Κ. Καραβά που έχει τίτλο «Το Τέρας Μέσα Τους».

     Ο Βίγκο Μπέργκερ, είναι «ανώτατο στέλεχος της γερμανικής αντικατασκοπίας». Ένα βράδυ μπαίνει κρυφά σε ένα λεηλατημένο εβραϊκό σπίτι. Είναι η επόμενη μέρα του φοβερού πογκρόμ που εξαπέλυσαν οι ναζί κατά των εβραίων την νύχτα της 9^ης προς 10^η Νοεμβρίου 1938 και ονομάστηκε «η νύχτα των κρυστάλλων». «Οι Εβραίοι έζησαν εκείνες τις δύο νύχτες τον όλεθρο από ένα εξαγριωμένο πλήθος που εκτόνωσε πάνω τους το μίσος που είχε καλλιεργηθεί εδώ και χρόνια. Οι δολοφονίες, οι βιασμοί και ο δημόσιος προπηλακισμός από τα μέλη Ταγμάτων Εφόδου άφησαν αδιάφορους την Πυροσβεστική, που παρακολουθούσε απαθής, όπως και το πλήθος, που τις περισσότερες φορές συμμετείχε». Οι ορδές των ναζί, -τους οποίους όλοι στην υπηρεσία αντικατασκοπίας… σιχαίνονται- μπορεί να λεηλάτησαν το σπίτι, αλλά δεν μπόρεσαν να ανακαλύψουν τα πιο πολύτιμα αντικείμενα, που ήταν έντεχνα κρυμμένα στον διπλό πάτο ενός συρταριού. Ο Μπέργκερ ήξερε την κρυψώνα και μπήκε στο σπίτι για να τα αποσπάσει.

     Με έκπληξη, στο διπλανό-επίσης λεηλατημένο-διαμέρισμα, βρίσκει μια νεαρή γυναίκα να κείτεται αιμόφυρτη και ημιθανής στο πάτωμα. Χωρίς να το σκεφτεί πολύ, την μεταφέρει με το αυτοκίνητό του, στο διαμέρισμά του. Δεν μπορεί να την πάει σε νοσοκομείο. Αφ’ ενός δεν ξέρει αν είναι εβραία οπότε μπορεί εκεί να κινδυνέψει κι  αφ’ ετέρου, δεν θα μπορέσει να δικαιολογήσει την παρουσία του στο συγκεκριμένο σημείο. Χωρίς να το γνωρίζει εκείνη τη στιγμή, η απόφασή του να δώσει καταφύγιο και να παράσχει περίθαλψη στη νέα γυναίκα, θα τον εμπλέξει σε μια περιπέτεια «που θα τον φέρει αντιμέτωπο με πραγματικούς και φανταστικούς εχθρούς στο κοσμοπολίτικο Βερολίνο του 1938».

     Το βιβλίο περιλαμβάνει σε πρώτο επίπεδο μια καλογραμμένη περιπέτεια, που εκτυλίσσεται στην Αθήνα, το Παρίσι και το Βερολίνο, την ταραγμένη εποχή στην οποία όλη η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα του πολέμου. Με χαρακτήρες που χρειάστηκε να υπερβούν τα όριά τους, για να πετύχουν τους σκοπούς τους.

     Σε ένα δεύτερο επίπεδο όμως, δίνει  στη συγγραφέα μέσω του κεντρικού χαρακτήρα Βίγκο Μπέργκερ, την ευκαιρία να αναρωτηθεί για την άνοδο των ναζί στην εξουσία. «Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, ύστερα από έναν χαμένο πόλεμο, που είχε βυθίσει τον λαό στην απελπισία, ζούσε μέσα σε μια τοξική θύελλα, σε έναν άτακτο ρυθμό παρακμής, όπου η κουλτούρα του ευδαιμονισμού είχε μετατραπεί σε ιδεολογία και ο ξέφρενος ρυθμός ζωής ήταν η κυρίαρχη επιδίωξη. […] Ώσπου ο τεχνητός παράδεισος άρχισε να κλυδωνίζεται και η Βαϊμάρη διαλύθηκε γιατί κάτι σάπιο υπήρχε σ’ αυτήν. Οι συνθήκες που επικράτησαν αμέσως μετά, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις που επέτρεψαν σε ένα γελοίο ανθρωπάκι να μετατραπεί σε καγκελάριο και να φέρει στην εξουσία το φαιό πρόσωπο του ναζισμού». Αλλά και για την ανοχή που επέδειξε το συντριπτικά μεγάλο μέρος του γερμανικού λαού στα όσα ακολούθησαν. «Παρακολουθούμε όλοι σαν υπνωτισμένοι, ανίκανοι να αντιδράσουμε. Πως γίνεται να μην μας σοκάρουν τέτοιας έκτασης βαρβαρότητες; Το μέλλον θα έριχνε φως σε αυτήν την παράκρουση και ίσως κάποιοι να έβρισκαν μια λογική εξήγηση στη μετάλλαξη ενός ολόκληρου λαού σε δήμιο, στην αποκτήνωσή του. Το επιχείρημα ότι ο πόλεμος αυτός έγινε για το εθνικό συμφέρον, την καθαρότητα της φυλής δηλαδή, και το ζωτικό χώρο που είχε ανάγκη η Γερμανία, ήταν όχι απλώς έωλο, ήταν πέρα για πέρα στρεβλό».

     Καλογραμμένο μυθιστόρημα που ίσως αρχικά προβληματίσει τον αναγνώστη με την ροή της ιστορίας που παρουσιάζει κάποια κενά, τα οποία όμως σύντομα συμπληρώνονται κι όλα μπαίνουν την θέση τους. Σίγουρα όμως θα του δώσει τροφή για σκέψη σχετικά με το φαινόμενο του ναζισμού και την ευρύτατη αποδοχή του από τον γερμανικό λαό.

     Πριν κλείσω θέλω να κάνω μια… ορθογραφική παρατήρηση. Έχω εντοπίσει το λάθος που αφορά τη λέξη «έωλο» που το βρίσκω ως «αίολο», σε ορισμένα βιβλία τον τελευταίο καιρό όπως και σε αυτό που παρουσιάζω σήμερα, σε δύο διαφορετικά σημεία. Αγαπητοί διορθωτές: άλλο είναι το «αίολο» που ουσιαστικά δεν σημαίνει τίποτα (θα μπορούσε να είναι η αιτιατική του Αίολος, αλλά ακόμη κι έτσι είναι λάθος με  το μικρό «α» στην αρχή της λέξης) κι άλλο το «έωλο» που σύμφωνα με το λεξικό, χρησιμοποιείται «κυρίως ως χαρακτηρισμός επιχειρημάτων, σοφισμάτων κτλ που είναι ξεπερασμένα και που κατά συνέπεια δεν έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο, που είναι αβάσιμα».    

ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΜΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΞΕΝΟΦΩΝ ΦΥΤΡΟΣ
Εκδόσεις BELL
Σελ. 336, Οκτώβριος 2021

      Σε ένα ζοφερό περιβάλλον διαδραματίζεται το δεύτερο μυθιστόρημα του Ξ. Φύτρου με τίτλο «Αγαπημένο Μου Ημερολόγιο».

     Βρισκόμαστε στην Αθήνα του 2031. Δηλ. σε λιγότερο από μια δεκαετία από σήμερα και η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη. Οι ευρωπαίοι εταίροι, μας έχουν «κλειδώσει» εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (… και πέταξαν το κλειδί). Η ενδοχώρα έχει γεμίσει με μετανάστες. «Οι πρόσφυγες ή μετανάστες-αλήθεια, πόση σημασία έχει-σύντομα κατέλαβαν ολόκληρες περιοχές στις πόλεις και στην επαρχία. Η κατάσταση γρήγορα ξέφυγε από τον έλεγχο. Έλληνες και ξένοι πεινούσαν, δέρνονταν, σκοτώνονταν». Τα νησιά, με το πρόσχημα της παροχής βοήθειας στο μεταναστευτικό από την Τουρκία, έχουν de facto μετατραπεί σε τουρκικό έδαφος. Ένας φονικός ιός σκοτώνει εδώ και χρόνια δεκάδες ανθρώπους καθημερινά. Το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει και τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν τρομακτικές ελλείψεις σε υλικά και προσωπικό. Όσα ακόμα παρέχουν κάποιες υπηρεσίες, λειτουργούν χάρη στην αυτοθυσία και τον αλτρουισμό κάποιων γιατρών και νοσηλευτών. Η οικονομική δυσπραγία έχει καταρρακώσει την ψυχολογία των ανθρώπων που στήνουν καυγάδες με το παραμικρό, οι οποίοι συνήθως έχουν αιματηρή κατάληξη. Στα αστικά κέντρα, οι άνθρωποι κλείνονται από νωρίς στα σπίτια τους, αφού μόλις σκοτεινιάσει οι δρόμοι μετατρέπονται σε άντρο παρανομίας, το αίμα χύνεται εύκολα και η εγκληματικότητα χτυπάει κόκκινο. Τη χώρα κυβερνά μια κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας», που απλά παρακολουθεί τα πάντα να καταρρέουν και φροντίζει μόνο τα συμφέροντα μιας ελίτ, η οποία ζει σε καλά φυλασσόμενες κι απροσπέλαστες για τους κοινούς θνητούς περιοχές.

     Μέσα σ’ αυτή τη ζοφερή ατμόσφαιρα, το τμήμα Ανθρωποκτονιών, έχει να αντιμετωπίσει ένα ακόμη πρόβλημα. Μια σειρά ανθρωποκτονιών, που πραγματοποιεί ένας δολοφόνος, τον οποίο παρά τις προσπάθειες, δεν μπορούν να εντοπίσουν! «Η καριέρα μου ως δολοφόνου ξεκίνησε ένα βράδυ έξω από τα δικαστήρια της Κηφισού […] Το σημαντικό είναι ότι εκείνο το βράδυ βρήκα ένα σκοπό στη ζωή μου. Βρήκα το νόημα της ζωής που απεγνωσμένα ψάχνουν χιλιετίες τώρα οι φιλόσοφοι της ανθρωπότητας: Από εκείνο το βράδυ ζω για να σκοτώνω ή, αν θες, κάποιοι άλλοι πεθαίνουν για να ζήσω εγώ. Υπό μία έννοια, εκείνο το βράδυ πέθανα κι εγώ. Έθαψα τον παλιό μου εαυτό κι ανακάλυψα έναν καινούριο. Πιο αδίστακτο και αποφασισμένο. Ξαναγεννήθηκα κι ένιωσα αμέσως καλύτερα. Γιατί… το νόημα της δικής μου ζωής είναι ο θάνατος».

     Ο δολοφόνος, δεν φαίνεται να ακολουθεί κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο, όπως κάνουν συνήθως οι serial killers. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις αυτοσχεδιάζει. Τα θύματα τέλος, δεν έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους. Δείχνουν να έχουν επιλεγεί τυχαία. Όλα αυτά δυσκολεύουν την αστυνομία, που παρά τις προσπάθειες, δεν έχει στα χέρια της κάτι απτό, που θα οδηγήσει στον εντοπισμό και τη σύλληψη του…

     Ο αναγνώστης, παρακολουθεί την ιστορία από δύο πλευρές. Τόσο από την πλευρά των αρχών, όσο και από τη πλευρά του δολοφόνου, που καταγράφει τη δραστηριότητά του στο ημερολόγιό του.

     Όμως το βιβλίο αν και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αστυνομικό δεν περιλαμβάνει ΜΟΝΟ μια αστυνομική ιστορία. Είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που θίγει πολλά θέματα που απασχολούν και προβληματίζουν κάθε σκεπτόμενο πολίτη αυτής της χώρας. Το οποίο μπορεί ο συγγραφέας του να το θέλει να εκτυλίσσεται σε μία δεκαετία, αλλά ο αναγνώστης θ’ ανακαλύψει ότι πολλά από τα περιστατικά που περιγράφονται ήδη συμβαίνουν. Κι αυτό θα τον… τρομάξει!

     Το «Αγαπημένο Μου Ημερολόγιο» είναι ένα δυνατό, συναρπαστικό μυθιστόρημα, που ελπίζω-για το καλό όλων μας-να μην είναι προφητικό στην ολότητά του!

ΕΝΑΣ ΓΚΑΝΓΚΣΤΕΡ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

VOLKER KUTSCHER
Μετάφραση ΤΑΣΟΣ ΨΥΛΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ
Σελ. 861, Οκτώβριος 2021

 

     Το τρίτο βιβλίο (από τα επτά) της σειράς που εκτυλίσσεται στο Βερολίνο της δεκαετίας του ’30 κι έχει κεντρικό χαρακτήρα τον αστυνόμο Γκέρεον Ρατ, είναι το «Ένας Γκάνγκστερ Στο Βερολίνο».

     Στη γερμανική πρωτεύουσα του 1931, δύο αντίπαλες συμμορίες, η Μπερολίνα και οι Πειρατές του Βορρά, μάχονται για να ελέγξουν τις επικερδείς δραστηριότητες (νόμιμες, ημι-νόμιμες και κυρίως τις παράνομες) της νύχτας, η καθεμιά για λογαριασμό της.

     Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς, η αστυνομία, λαμβάνει ένα μήνυμα από το FBI, σύμφωνα με το οποίο επίκειται η άφιξη στην πόλη του Αβραάμ (Έιμπ) Γκόλντσταϊν, ο οποίος σύμφωνα με τους αμερικανούς είναι εκτελεστής της Μαφίας. «Όταν το να πεθάνει κάποιος γινόταν και αναπόφευκτο και αναγκαίο, τότε φώναζαν τον όμορφο Έιμπ. Ο Γκόλντσταϊν ποτέ δεν γνώριζε τους ανθρώπους που ήταν στη λίστα του. […] Ποτέ δεν γνώριζε γιατί έπρεπε να πεθάνουν. Γνώριζε μόνο ότι έπρεπε να πεθάνουν. Και έφερε εις πέρας την αποστολή του ευσυνειδήτως, ταχέως και άνευ οποιασδήποτε συναισθηματικής εμπλοκής. Πάντα χρησιμοποιούσε ένα Remington 51, διαφορετικό σε κάθε αποστολή που το εξαφάνιζε μόλις τελείωνε. Ποτέ δεν θα έβρισκαν επάνω του όπλο με το οποίο είχε εκτελεστεί κάποιος και ποτέ δεν θα είχαν να του προσάψουν κάτι τεκμηριωμένο».  Αν και είχε προσαχθεί πολλές φορές ως ύποπτος, αφήνονταν πάντα ελεύθερος αφού δεν υπήρχαν επιβαρυντικά στοιχεία σε βάρος του. Οι αμερικανοί ακόμη προειδοποιούσαν ότι η παρουσία του στο Βερολίνο, ίσως είχε σχέση με κάποιο συμβόλαιο που είχε αναλάβει. Αυτό με δεδομένη την τεταμένη κατάσταση που επικρατούσε ανάμεσα στις συμμορίες, δεν φαινόταν καθόλου απίθανο! Γι’ αυτό κι αποφασίστηκε η στενή παρακολούθησή του για όσο διάστημα θα παρέμενε εκεί. «Θα παρακολουθούμε τον Γκόλντσταϊν. Δεν θα τον χάνουμε απ’ τα μάτια μας. Με τέτοιον τρόπο μάλιστα, που να το νιώθει. Πρέπει να γνωρίζει ότι παρακολουθείται. Ότι κάθε του βήμα θα το γνωρίζει η αστυνομία. Εάν όντως έχει έρθει στο Βερολίνο για να σκοτώσει κάποιον, θα πρέπει να του δείξουμε ότι θα είναι καλύτερο να γυρίσει πίσω, πριν προλάβει να κάνει οτιδήποτε».

     Ο Μπέρνχαρτ Βάις, υπαρχηγός της Αστυνομίας αναθέτει στον Ρατ, με τον οποίο βρίσκεται σε κόντρα από τη στιγμή της άφιξης του νεαρού αστυνόμου στο Βερολίνο, την παρακολούθηση του αμερικανού γκάνγκστερ. Καθήκον ανούσιο, που δεν ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του Ρατ. «…η παρακολούθηση του Γκόλντσταϊν ήταν μια αγγαρεία με την οποία ο Βάις ήθελε να τον θίξει προσωπικά. Δεν μπορούσε να εξηγήσει αλλιώς αυτή την αποστολή…».

     Η παρακολούθηση, εκτός από ανούσια αποδεικνύεται και βαρετή: ο αμερικανός παραμένει όλη μέρα κλεισμένος στο
δωμάτιο του ξενοδοχείου στο οποίο έχει καταλύσει. Βγαίνει ελάχιστες φορές για να κάνει σύντομους περιπάτους.

     Ο Ρατ, για να διασκεδάσει την πλήξη του (αλλά κι επειδή πρέπει να εκπληρώσει κάποιες υποχρεώσεις του), αναλαμβάνει ιδιωτικά μια υπόθεση που ενδιαφέρει τον Γιόχαν Μάρλοβ. Έναν γνωστό του, που ανήκει στους «σκοτεινούς» κύκλους της βερολινέζικης νύχτας, ο οποίος όμως βοήθησε τον Ρατ, όποτε αυτός χρειάστηκε τη βοήθειά του!

     Σύντομα θα καταλάβει ότι η υπόθεση του Μάρλοβ, η παρουσία του αμερικανού στο Βερολίνο, αλλά και η ληστεία που είχε γίνει πριν από λίγες μέρες στο πολυκατάστημα KaDeWe, συνδέονται με θύλακες ναζιστών, αλλά και άλλες σκοτεινές ομάδες που δρουν μέσα στην αστυνομία. Για την επιτυχή έκβαση της υπόθεσης, θα απαιτηθούν χειρισμοί χειρουργικής ακρίβειας και ο συντονισμός και η συνεργασία πολλών έμπιστων ανθρώπων.

     Έχοντας διαβάσει και τα δύο προηγούμενα μυθιστορήματα της σειράς, («Το Βρεγμένο Ψάρι» και «Βωβός Θάνατος»), μπορώ να πω ότι ο συγγραφέας τους, γίνεται καλύτερος από βιβλίο σε βιβλίο. Ενδιαφέρουσα πλοκή, σασπένς, αγωνία, καλά σχηματισμένοι  χαρακτήρες και εξαιρετική γραφή είναι τα στοιχεία του μυθιστορήματος που κρατούν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον. Όπως και στα προηγούμενα δύο, έτσι και σε αυτό το βιβλίο, αποδίδεται με μοναδικό τρόπο η «ατμόσφαιρα» και το κλίμα που επικρατεί στην γερμανική κοινωνία αυτήν την ταραγμένη εποχή, που «γέννησε» έναν μεγάλο πόλεμο, ο οποίος με τη σειρά του, έφερε τεράστιες καταστροφές, εκατομμύρια νεκρούς, ίσως το χειρότερο έγκλημα του ανθρώπινου είδους (ολοκαύτωμα) αλλά και σηματοδότησε τεράστιες αλλαγές που οδήγησαν στην δημιουργία της σύγχρονης Ευρώπης.