ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟΥ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΩΤΣΙΟΣ

Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ

Σελ. 137, Δεκέμβριος 2014

     Σε μια ομάδα παιδιών, από τα παραμεθόρια χωριά, που αμέσως μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου από τους Γερμανούς επιθυμούν διακαώς τόσο τα ίδια, όσο και οι γονείς τους να σπουδάσουν και να καλύψουν τον χαμένο χρόνο, αναφέρεται το αφήγημα του Θ. Κώτσιου.

     «Κείνα τα χρόνια τα πέτρινα, αμέσως μετά την Κατοχή, μια δίψα για μάθηση είχε καταλάβει τη νεολαία μας. Στη Θεσπρωτία όμως ένα μόνο γυμνάσιο υπήρχε, στην Παραμυθιά. Μια πόλη αρχαιοπρεπή κοντά στον Αχέροντα και δίπλα στην Αχερουσία. Ξεκίνησαν λοιπόν όλοι, μόλις τελείωσαν το δημοτικό με προορισμό την «πολιτεία το όνειρο». Ευτυχώς που ο Δεσπότης είχε συστήσει μητροπολιτικό ίδρυμα, το οποίο εγκατέστησε σ’ ένα διώροφο νεοκλασικό ακριβώς απέναντι από το γυμνασιακό συγκρότημα, όπου στεγάστηκαν αγόρια απ’ όλο το νομό. «Παιδιά του Οικοτροφείου» τα λέγανε. Εκεί βρήκαν αποκούμπι και ζεστασιά, εκεί κούρνιασαν τα επαρχιωτόπουλα από τις στάνες, τα βουνά και τα χωράφια».

     Οι δυσκολίες ξεκινούν αμέσως μετά τη λήψη της απόφασης στα πλαίσια της κάθε οικογένειας. Πρόβλημα πρώτο αν θα γίνει δεκτό το παιδί στο οικοτροφείο. Δεύτερο, αν θα γινόταν δεκτό στο γυμνάσιο. «…ήταν όλοι παιδιά της Κατοχής και του πολέμου. Πολλά απ’ αυτά δεν είχαν βάσεις από το δημοτικό, είχαν περάσει δύο τάξεις σ’ ένα χρόνο. Γραμματικές γνώσεις πενιχρές, εγκυκλοπαιδικές ελάχιστες, βοηθητικά βιβλία μηδέν. Το σπίτι δεν μπορούσε να συμπαρασταθεί, η άρθρωση του λόγου δύσκολη, ο σχηματισμός προτάσεων με περιεχόμενο ακόμη δυσκολότερος. Το λεξιλόγιο περιορισμένο και ελλειπτικό…». Πρόβλημα ακόμα αποτελεί και η μεταφορά στην Παραμυθιά. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που η Ελλάδα μετρά τις πληγές της βάρβαρης κατοχής. Υποδομές ανύπαρκτες ή κατεστραμμένες. Μεταφορικά μέσα είναι τα υποζύγια και τα ελάχιστα φορτηγά που κουβαλούν τα εμπορεύματα. Όμως τα παιδιά (και οι οικογένειες) είχαν ακλόνητη την πίστη πως μόνο με τη μόρφωση θα μπορούσαν να καταφέρουν κάτι περισσότερο στη ζωή τους. Έτσι αψηφούν αυτά και τα άλλα προβλήματα που ανακύπτουν στη συνέχεια (κρύες αίθουσες διδασκαλίας και διαμονής, έλλειψη επαρκούς τροφής, μηδαμινά υλικά διδασκαλίας, ελάχιστα χρήματα) και με πείσμα ρίχνονται στη μελέτη για να προχωρήσουν στις επόμενες τάξεις. Τα  προβλήματα όμως παραμένουν ατελείωτα. Ξεσπά ο αδελφοκτόνος εμφύλιος και τα παιδιά αναγκάζονται να «μεταναστεύσουν» ομαδικά στην Κέρκυρα, για να αποφύγουν το λεγόμενο «παιδομάζωμα», αφού υπήρξαν κάποια κρούσματα και ενδείξεις. Παρ’ όλα αυτά μόλις επιστρέψουν θα συνεχίσουν με περισσότερο ζήλο, πείσμα και όρεξη για να πετύχουν τους στόχους τους.

     Ένα βιβλίο νοσταλγικό, συγκινητικό, αστείο κάποιες στιγμές, που μιλά για μια εποχή δύσκολη και σκληρή και για μια ομάδα παιδιών που πίστεψε ότι μπορεί να κάνει το όνειρο πραγματικότητα και τα κατάφερε νικώντας κάθε αντιξοότητα!