Ο ΦΡΟΥΡΟΣ ΤΟΥ ΧΑΡΕΜΙΟΥ

LINDA LAFFERTY

Μετάφραση ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ

Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ

Σελ. 495, Απρίλιος 2014

     Η αμερικανίδα συγγραφέας Λ. Λάφερτι, εμπνεύστηκε αυτό της το μυθιστόρημα, στη διάρκεια ενός ταξιδιού της στην Πόλη. «Όταν επισκέφτηκα την Κωνσταντινούπολη, το καλοκαίρι του 2001, με συνεπήρε η ιστορία της πόλης, ο πλούσιος συγκερασμός πολιτισμών και θρησκειών και είχα συνεχώς την αίσθηση (την οποία ακόμη έχω) πως αυτή η πόλη επηρέασε δραματικά όλο τον κόσμο στο πέρασμα των αιώνων».

     Στο μυθιστόρημα, περιγράφει τον απαγορευμένο έρωτα ενός γενίτσαρου με την αγαπημένη αδελφή του σουλτάνου, στην Κωνσταντινούπολη του 1826. Ο γενίτσαρος είναι ο Αχμέτ Καντίρ. Γεννήθηκε στη Σερβία και είχε το όνομα Ιβάν Πόστιβιτς. Τον απήγαγαν μικρό στη διάρκεια ενός παιδομαζώματος και όταν μεγάλωσε ξεχώριζε για το ύψος και τη γενναιότητά του. Η αγάπη του για τα άλογα τον οδήγησε στο ιππικό των γενίτσαρων. Διακρίθηκε σε μάχες και εκστρατείες και σύντομα ανέβηκε ψηλά στην ιεραρχία. Όμως ο σουλτάνος Μαχμούτ Β!, του αφαίρεσε τον βαθμό «καχύποπτος από την εξουσία που είχε αυτός ο στρατιώτης πάνω στους άλλους άντρες… Η απώλεια της διοίκησης του ιππικού ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα που είχε δεχτεί στη ζωή του. Η αδικία-η ντροπή-του ότι τον είχαν φέρει εδώ που βρισκόταν τώρα, ήταν κάτι που σχεδόν δεν μπορούσε να υποφέρει».

     Η Οθωμανή πριγκίπισσα, είναι η Εσμά Σουλτάν, κόρη του Αμπντούλ Χαμίτ Α!, αδελφή του σουλτάνου Μουσταφά Δ! και ετεροθαλής αδελφή του επίσης σουλτάνου Μαχμούτ Β! Παντρεύτηκε σε ηλικία 14 ετών τον στρατηγό Κιουτσούκ Χουσεΐν  Πασά, αλλά στα 25 έμεινε χήρα. Λόγω της υψηλής της καταγωγής, μπόρεσε επηρεάζοντάς τους, να παίξει μεγάλο ρόλο στην διαμόρφωση της πολιτικής που ακολούθησαν τα δύο της αδέλφια, όταν ανέβηκαν στο θρόνο ο ένας μετά τον άλλο. Ήταν διαβόητη για την έκλυτη ζωή της. Λέγεται πως συχνά αναζητούσε χριστιανούς εραστές και αφού έπαιρνε από αυτούς ότι μπορούσε να πάρει στον ερωτικό τομέα, τους εξαφάνιζε, διατάζοντας τον πνιγμό τους στο Βόσπορο. Έκανε όμως και κάτι ακόμα σκανδαλιστικό για τους μουσουλμάνους. Προσπαθούσε να βελτιώσει τη θέση των γυναικών στην αυτοκρατορία, αρχίζοντας από το ίδιο της το παλάτι. (Για το οποίο η συγγραφέας αναφέρει ότι σώζεται ακόμη, αλλά νομίζω ότι αυτό δεν ισχύει. Αυτό που σώζεται είναι το «γιαλί» της, το παραθαλάσσιο εξοχικό της στο Βόσπορο. Τώρα έχει περιέλθει στην κυριότητα του ξενοδοχειακού ομίλου Marmara και χρησιμοποιείται ως αίθουσα δεξιώσεων. Επίσης υπάρχει και το μαυσωλείο της, στην οδό Divan Yolu).

     Ο έρωτας αυτών των δύο, είναι ο μύθος του βιβλίου, στον οποίο η συγγραφέας συνδυάζει τα ιστορικά πρόσωπα με τους χαρακτήρες της φαντασίας της, χωρίς να ξεφεύγει από το ιστορικό πλαίσιο. Όμως σε δεύτερο επίπεδο, το βιβλίο περιλαμβάνει πλούτο πληροφοριών. Αυτές αφορούν πολλές πτυχές από την πολυτελή καθημερινή ζωή στα παλάτια των σουλτάνων στην καταρρέουσα πια αυτοκρατορία, τα χαρέμια, τα φαγητά, την ενδυμασία, το πρωτόκολλο του παλατιού, το υπηρετικό προσωπικό, τις ίντριγκες, την αγριότητα, τους γενίτσαρους με τη νοοτροπία και την οργάνωσή τους, αλλά και πληροφορίες για τη ζωή των απλών ανθρώπων, που ζούσαν στη φτώχεια, σε συνθήκες δύσκολες και αντίξοες. Έτσι η Λάφερτι, καταφέρνει να κάνει το βιβλίο της ενδιαφέρον τόσο για τον αναγνώστη που θέλει να διαβάσει μια ερωτική ιστορία, αλλά και για εκείνον που θέλει να έχει μια άποψη της καθημερινής ζωής στην Κωνσταντινούπολη τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.