ΝΙΚΗΤΑΣ ΔΕΛΤΑ

ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ

Σελ. 157, Νοέμβριος 2013

     Την ιστορία ενός έρωτα που άνθισε μέσα στο καμίνι του εμφυλίου πολέμου αφηγείται στο πρώτο της μυθιστόρημα η Μ. Παπαϊωάννου.

     Την εποχή της κατοχής, ο Νικήτας είναι ένας νέος άντρας. Ζει με την γυναίκα που τον έσωσε (και στη συνέχεια τον υιοθέτησε), στην καταστροφή της Σμύρνης. Όταν το ορφανοτροφείο στο οποίο ο Νικήτας φιλοξενούνταν και η Λιλή εργαζόταν τυλίχτηκε στις φλόγες, αυτή δε δίστασε και τον άρπαξε στην αγκαλιά της για να φύγουν. Μαζί τους και η κόρη της η Διδώ. Κι ο μόνος δρόμος διαφυγής ήταν η θάλασσα. «Πιάνω κι εγώ και βγάζω τα πεδιλάκια του Νικήτα, βγάζω κι απ’ την τσέπη του το πουγκί που τον βάραινε και τον κολλάω απάνω στην πλάτη μου. Φοβόμουν, βλέπεις, μη μου φύγει μες στη θάλασσα, έτσι αδύνατος που ήταν. Του λέω κακομοίρη μου, μη κι αφήσεις τα χέρια σου από πάνω μου γιατί σ’ έφαγα και πέφτω κι εγώ μαζί του στο νερό ξυπόλυτη». Κάποιες ώρες μετά τους περισυνέλλεξε ένα καΐκι που στη συνέχεια τους αποβίβασε στη Μυτιλήνη. Προσπάθησαν να ξαναρχίσουν τη ζωή τους και τα κατάφεραν. Περνούσαν φτωχικά αλλά επιβίωναν. Ο Νικήτας έγινε ένα ήσυχο λιγομίλητο παιδί, αδύναμο στο σώμα, σε αντίθεση με τη Διδώ που ήταν ατίθαση και δεν έμπαινε εύκολα σε καλούπια. Όταν οι Γερμανοί κατέκτησαν την Ελλάδα, ήταν από τους πρώτους που βγήκαν στην Αντίσταση.

     Ένα τραγικό περιστατικό που συνέβη στην οικογένειά της, ανάγκασε την Καίτη να πάρει τον αδελφό της τον Αργύρη και από την περιοχή των Ιωαννίνων, με τη βοήθεια των αντιστασιακών ομάδων, να πάει στη Μυτιλήνη. Εκεί ήταν από τα βασικά στελέχη της Αντίστασης στο νησί. Ο Νικήτας, λόγω ιδιοσυγκρασίας αλλά και σωματοδομής δεν μπορεί να πάρει όπλο. Βοηθά όμως λειτουργώντας τον πολύγραφο που είναι κρυμμένος στο ξυλουργείο του Λεμονά. Εκεί θα γνωρίσει την Καίτη και θα ερωτευτούν ο ένας τον άλλο βαθιά. «Πολλές αγάπες γεννήθηκαν γύρω μου τόσα χρόνια, αυτό όμως που ‘χαν οι δυο τους, άλλο να στο λέω κι άλλο να το βλέπεις, Ελένη, ήταν ένα πράμα ασύλληπτο, βουβό κι ήρεμο, μα τόσο δυνατό. Ούτε μια φορά δεν τους είδα ν’ ανταλλάξουν μήτε κι ένα άγγιγμα, μα όπου στέκονταν πλάι πλάι, κι οι τοίχοι ακόμα τρέμανε. Ένιωθες μιαν αύρα να φεύγει απ’ τον ένα και ν’ απλώνεται πάνω στον άλλο σα σεντόνι, έναν αέρα να τους σηκώνει πάνω απ’ το χώμα και να ζουν οι δυο τους σε μιαν άλλη γη».

     Για να αφηγηθεί την εξέλιξη της ιστορίας, η οποία κρύβει αρκετές ανατροπές, η συγγραφέας βάζει τους χαρακτήρες του βιβλίου, να την περιγράφουν διαδοχικά ο ένας μετά τον άλλο, από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, προσθέτοντας ο καθένας ένα ακόμη λιθαράκι, ένα νεότερο στοιχείο μέχρι να ολοκληρωθεί το παζλ.

     Ένα καλοδουλεμένο βιβλίο, με σφιχτή δομή, στο οποίο η Ιστορία είναι έντονα παρούσα και καθορίζει τις ζωές των πρωταγωνιστών, όσο κι αν αυτοί προσπαθούν να ορθώσουν το ανάστημά τους και να πάνε κόντρα και στο οποίο πλανάται διαρκώς το ερώτημα τι έφταιξε και οδηγήθηκε η χώρα στον εμφύλιο σπαραγμό.

     Πριν ολοκληρώσω την παρουσίαση να αναφέρω ότι το μυθιστόρημα «Νικήτας Δέλτα», είναι στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας 2014, στην κατηγορία Πρωτοεμφανιζόμενοι Συγγραφείς.