ΣΤΑ ΠΕΡΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΟΥΣΣΟΥ

Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Σελ. 464, Ιούνιος 2017

     Την ιστορία της οικογένειας Μακρή από τη Νάουσα και της οικογένειας Γκούση από την Έδεσσα, που εξελίσσεται στη διάρκεια μισού αιώνα (1896-1945), αφηγείται στο δεύτερο μυθιστόρημα της, η Χ. Ρούσσου.

     Η ιστορία ξεκινά το 1896, όταν τα αδέλφια Αχιλλέας και Νίκος Μακρής, λόγω της ανέχειας, αποφάσισαν να κάνουν το μεγάλο βήμα και να μεταναστεύσουν στην Αμερική. Ήθελαν να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τους ίδιους, να βοηθήσουν οικονομικά τους γονείς τους, αλλά και να προικίσουν τη Λέγκω, τη μικρή τους αδελφή. «Οι δουλειές δεν πήγαιναν καλά. Τι να βγάλουν από δύο μικρά αμπέλια; Μόλις που κάλυπτε η οικογένεια τα έξοδά της κάθε χρόνο. Και να ‘ταν μόνο αυτό, αισθάνονταν ανασφάλεια στον τόπο τους. Η Μακεδονία όπως και άλλα μέρη της Βόρειας Ελλάδας, δεν είχαν ελευθερωθεί ακόμη. Οι Βούλγαροι, στην προσπάθειά τους να εκβουλγαρίσουν τους κατοίκους της Μακεδονίας, έκαναν επιδρομές, λεηλατούσαν, έσφαζαν, έκαιγαν σπίτια, άρπαζαν κοπάδια, κατέστρεφαν τις καλλιέργειες, ρήμαζαν τον τόπο. Παρ’ όλη την οικονομική ανάπτυξη, ο πολύς ο κόσμος δεν είχε παράδες, αντίθετα με τους ολίγους, τους πλούσιους βιομήχανους και τσιφλικάδες της περιοχής. Ή θα δούλευαν εργάτες στα εργοστάσια ή για λογαριασμό των μεγάλων γαιοκτημόνων».

     Τα δύο αδέλφια έφυγαν από τη Θεσσαλονίκη με πλοίο για τον Πειραιά και στη συνέχεια για τη Γένοβα, όπου θα άλλαζαν καράβι. Στο λιμάνι της ιταλικής πόλης στη διάρκεια της πολύωρης αναμονής μέχρι να επιβιβαστούν στο αμερικάνικο υπερωκεάνιο, γνώρισαν τον Αντώνη Γκούση από τα Βοδενά, όπως ονομαζόταν τότε η Έδεσσα. Μετανάστης και αυτός, αλλά άλλου είδους. Ταξίδευε στην Αμερική για να ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Ιατρική. Στο Νέο Κόσμο τον έστειλε ο θείος του, ο οποίος τον φιλοξενούσε στη Βιέννη, στο πανεπιστήμιο της οποίας σπούδαζε ο Αντώνης, για να τον απομακρύνει από την αυστριακή πρωτεύουσα και την Ευρώπη. Γιατί ο Αντώνης γύρισε κρυφά στην πατρίδα για να μπει στον αγώνα. «Ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν, στο τελευταίο έτος των σπουδών μπερδεύτηκε σε οργάνωση για την απελευθέρωση της υποδουλωμένης Ελλάδας. Έριξε στο βρόντο το πτυχίο και κρυφά απ’ τον θείο και τον πατέρα του κατέβηκε στη Μακεδονία, που άτυπα είχε αρχίσει ο αγώνας για να πάρει τα όπλα».

     Ο θείος του, ανήσυχος και φοβούμενος ακόμη και για τη ζωή του ανιψιού του, τον εντόπισε και ανέλαβε να τον νουθετήσει, αλλά και «τον έπεισε να μεταναστεύσει στην Αμερική και να συνεχίσει εκεί την ειδικότητά του… «Πολύ πιο χρήσιμος θα είσαι στο έθνος ως γιατρός. Πάρε το πτυχίο σου, την ειδικότητά σου και μετά κάνε ότι θέλεις. Ρίξου στον αγώνα με όλες σου τις δυνάμεις. Ο πατέρας σου και γω δεν σου επιτρέπουμε να μην αξιοποιήσεις το καλό μυαλό που σου έδωσε ο Κύριος. Σε δέχθηκαν στην ιατρική σχολή στα δεκαέξι σου χρόνια. Ξέρεις τι σημαίνει αυτό; Μην χαραμίσεις το μυαλό σου». Ο θείος είχε «από κοντά» τον ανιψιό μέχρι να δώσει όσα μαθήματα χρωστούσε για το πτυχίο και όταν το έπιασε στα χέρια του και είδε «Αντώνιος Γκούσης του Αποστόλου», ταξίδεψε μαζί του μέχρι το λιμάνι της Γένοβας και τον ξεπροβόδισε για την Αμερική».

     Από το σημείο αυτό, οι τρεις έγιναν αχώριστοι και προσπάθησαν να πραγματοποιήσουν ο καθένας το δικό του όνειρο στη νέα Γη της Επαγγελίας, μέχρι που η μοίρα θα αποφασίσει διαφορετικά…

     Το δεύτερο μυθιστόρημα της Χ. Ρούσσου, είναι πολυπρόσωπο με διαφορετικούς χαρακτήρες που σκιαγραφούνται με διεισδυτικότητα, έχει εξαιρετική αφήγηση, συναρπαστική πλοκή και πολλές ανατροπές. Παρουσιάζει με ευστοχία την ασφυκτική, συντηρητική κοινωνία της μικρής και απομονωμένης πόλης, στην οποία η πλειοψηφία των κατοίκων κάθε κοινωνικής βαθμίδας, έχαναν την ουσία και ενδιαφερόταν περισσότερο για το «τι θα πει ο κόσμος» και τη δημόσια εικόνα τους. Αλλά και τη σκληρή ζωή των μεταναστών στην Αμερική, που είχαν να παλέψουν και να αντιμετωπίσουν εντελώς άλλες συνθήκες και νοοτροπίες από αυτές που είχαν συνηθίσει και αξίες διαφορετικές από αυτές με τις οποίες είχαν ανδρωθεί. Κι όλα αυτά, μέσα από τις ανατροπές που φέρνουν στις ζωές των ανθρώπων τα «γυρίσματα» της Ιστορίας, που ειδικά στο χρονικό διάστημα που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, στη Μακεδονία, είναι πολύ σημαντικά και ενδιαφέροντα. Το «Στα Πέρατα Της Αντοχής» είναι μια πολύ καλή αναγνωστική επιλογή.