Ο ΩΝΑΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΜΗΝΑΓΟΣ Χ

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ

Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Σελ. 375, Απρίλιος 2022

      Μια εξαιρετική μελέτη για την επαναλειτουργία της πολιτικής αεροπορίας της Ελλάδας μετά την Κατοχή, παρουσιάζει ο Α. Χεκίμογλου.

     Μετά από εξαντλητική έρευνα σε αρχεία (όπως π.χ. τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, το Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, της Εθνικής Τράπεζας, του Ιδρύματος «Κωνσταντίνος Καραμανλής» και άλλα πολλά), εκτενή βιβλιογραφία και δημοσιεύματα του τύπου, αφηγείται την συναρπαστική ιστορία της αναγέννησης της πολιτικής αεροπορίας που έμεινε χωρίς ούτε ένα αεροπλάνο μετά την Κατοχή, αλλά και τον σημαντικό, κομβικό ρόλο που έπαιξε σε αυτή την ιστορία, μια προσωπικότητα που λίγοι γνωρίζουν: ο απόστρατος σμηναγός Στέφανος Ζώτος. «Δεν θα διαβάζατε αυτές τις γραμμές σήμερα, εάν η ιστορία του σμηναγού ε. α. Στέφανου Ζώτου και των Τεχνικών Αεροπορικών Εκμεταλλεύσεων (ΤΑΕ)-της αεροπορικής εταιρείας που είχε ιδρύσει το 1946-δεν είχε τα χαρακτηριστικά ενός πολιτικού θρίλερ, σαν εκείνα που γέννησε η μεταπολεμική πραγματικότητα της Ελλάδας. Αλλά κι ενός αφηγήματος που διαβάζεται μονάχα πίσω από τις γραμμές της ειδησεογραφίας και αποκαλύπτεται μέσα από εκρήξεις και ανατροπές. Διότι η ιστορία της ΤΑΕ και της πολιτικής αεροπορίας, πέρα από μια φοβερή επιχειρηματική ιστορία, είναι και ένα αφήγημα από αυτά που επιβεβαιώνουν ότι η πραγματικότητα μπορεί να ξεπεράσει σε πλοκή ως και τη ζωηρότερη φαντασία».

     Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, φαίνεται ανάγλυφα η προσπάθεια της Βρετανίας σε συνεργασία με πολιτικές προσωπικότητες των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων να διατηρήσει τα τελευταία ψήγματα επιρροής στη χώρα μέσω της επιχειρηματικής διείσδυσης στο χώρο των αερομεταφορών. Αλλά και η «επέλαση» του οικονομικού γίγαντα, δηλ. των ΗΠΑ, που έχοντας βγει με την οικονομία της αλώβητη (για να μην πω ενισχυμένη) από τον πόλεμο, προσπαθούσε να αποκτήσει πρόσβαση σε όλο τον δυτικό κόσμο. Στην περίπτωση της Ελλάδας, μέσω μιας επένδυσης της αεροπορικής εταιρείας TWA. Αλλά και οι παλινωδίες, τα πισωγυρίσματα, οι υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν σε βάρος του Ζώτου, του οποίου η ιστορία είναι ελάχιστα γνωστή μέχρι σήμερα. «Η περίπτωση του Στέφανου Ζώτου-η αλλιώς του «Σμηναγού Χ» όπως ήταν το ψευδώνυμο με το οποίο υπέγραφε καυστικά άρθρα ως εν ενεργεία στρατιωτικός στον Μεσοπόλεμο-είναι μοναδική στην ελληνική επιχειρηματική ιστορία. Και θα ήταν, πραγματικά αμαρτία να μην διασωθεί στις επόμενες γενιές η ιστορία ενός ανθρώπου που, μέσα από τα ερείπια της Ελλάδας, ξανάφτιαξε από το μηδέν την πολιτική αεροπορία».

     Έχουμε στα χέρια μας μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, που βασισμένη σε στοιχεία κάποια από τα οποία βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας, παρουσιάζει τις ζυμώσεις και το παρασκήνιο των ενεργειών που οδήγησαν στην δημιουργία της Ολυμπιακής Αεροπορίας-που υφίσταται μέχρι σήμερα, αν και πολύ συρρικνωμένη- και η οποία κατέληξε στον Αριστοτέλη Ωνάση, στα χέρια του οποίου γνώρισε μέρες ανάπτυξης και διεθνούς φήμης